1 | ยักษ์บิดคอคน (อ.มาตังคชาดก) 61/20/1 61/18/6 |
2 | พระราชาให้ราชบุรุษ ตัดคอมาตังคดาบส เทวดาจึงโกรธแล้วได้ทำเมืองให้พินาศ.(อ.มาตังคชาดก) 61/29/11 61/26/24 |
3 | สัมภูตบัณฑิต ไม่สามารถระลึกชาติในระหว่างได้ ระลึกได้เฉพาะชาติที่ 4 ที่เป็นคนจัณฑาล ส่วนจิตตบัณฑิต ระลึกชาติได้ตลอด 4 ชาติ (อ.จิตตสัมภูตชาดก) 61/40/15 61/36/16 |
4 | ชีวิตของมนุษย์โลกนี้ ช่วง 10 ปี เป็นเด็กอ่อน ช่วง 10-20 ปี วัยเล่นคะนอง ช่วง20-30 ปี วัยสวยงาม ช่วง 30-40 ปี มีกำลังสมบูรณ์ ช่วง 40-50 ปี มีปัญญารอบ--ดกรู-รู้ ช่วง 50-60 ปี เริ่มเสื่อม ช่วง 60-70 ปี มีกายเงื้อมไปข้างหน้า ช่วง 70-80 ปี มีกายคดโกง ช่วง 80-90 ปี เริ่มหลงเลอะเลือน ช่วง 90-100 ปี นอนอยู่กับที่.(อ.จิตตสัมภูตชาดก) 61/48/15 61/43/22 |
5 | พระโพธิสัตว์ เป็นพระเจ้าสีวิมหราช ทรงบริจาคทรัพย์วันละ 6 แสนทุกวัน และได้บริจาคดวงตาทั้ง 2 ข้างให้แก่ท้าวสักกะซึ่งแปลงเป็นพราหมณ์มาขอดวงตา ครั้งพระราชาตาบอดประทับอยู่ในอุทยาน ท้าวสักกะจึงแนะนำให้พระราชาทำสัจจ-กิริยา ได้ดวงตาทิพย์ เห็นได้ทะลุฝา และภูเขาโดยรอบ 100 โยชน์ .(อ.สีวิราชชาดก) 61/63/6 61/56/16 |
6 | [๒๐๘๔-๒๑๐๓] คนมีปัญญาแต่เสื่อมจากสิริประเสริฐกว่าคนที่มียศแต่ไร้ปัญญา. (สิริมันทชาดก) 61/80/13 61/72/17 |
7 | ทรงปรารภการเสียสละชีวิตของท่านพระอานนท์ ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นโรหนพญาเนื้อ ติดบ่วงนายพราน เนื้อน้องชาย ชื่อจิตตะ เนื้อน้องสาวชื่อ สุตตนายอมตายอยู่กับพระโพธิสัตว์ และช่วยเจรจากับนายพราน เมื่อนายพรานรู้ถึงศีลและความประพฤติ ของเนื้อนั้นแล้วก็ปล่อยไป นำแต่ขนสีทอง และเรียนธรรม10 ประการ ไปบอกแก่พระราชา โอวาทนั้นอยู่ได้ 1,000 ปี (อ.โรหนมิคชาดก) 61/90/11 61/81/19 |
8 | ราชธรรมจรรยา 10 ประการ (อ.โรหนมิคชาดก) 61/104/1 61/94/4 |
9 | ทรงปรารภการสละชีวิตของพระอานนท์ ตรัสอดีต พระโพธิสัตว์เป็นพญาหงส์ได้ติดบ่วงนายพราน สุมุขหงส์เสนาบดีก็ไม่ยอมหนี คอยอยู่ด้วยกันกับพญาหงส์นายพรานพาหงส์ทั้ง 2 ตัว ไปหาพระราชา พระโพธิสัตว์แสดงธรรมโอวาทถวายแด่พระราชาตลอดคืนยังรุ่ง แล้วทูลลาบินไปสู่จิตตกูฏบรรพต (อ.หังสชดก) 61/114/2 61/102/12 |
10 | [๒๑๕๒] นรชนใด ห่อปลาเน่าด้วยใบหญ้าคา แม้ใบหญ้าคาของนรชนนั้น ก็ย่อมมีกลิ่นเน่าฟุ้งไป ฉันใด การเข้าไปคบหาคนพาลก็เช่นนั้นเหมือนกัน นรชนใดห่อกฤษณาด้วยใบไม้ แม้ใบไม้ของนรชนนั้น ก็ย่อมหอมฟุ้งไปฉันใด การเข้าไปคบหานักปราชญ์ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน เพราะเหตุนั้น บัณฑิตรู้ความเปลี่ยนแปลงของตนดุจห่อใบไม้แล้ว ไม่ควรเข้าไปคบหาพวกอสัตบุรุษ ควรคบหาแต่พวกสัต-บุรุษ ด้วยว่าอสัตบุรุษนำไปสู่นรก สัตบุรุษย่อมพาให้ถึงสุคติ (สัตติคุมพชาดก) 61/130/8 61/117/6 |
11 | [๒๑๖๐] กินนร มีอายุ 1000 ปี ในระหว่างอายุนั้น โรคร้ายย่อมไม่มี (ภัลลาติยชาดก) 61/148/3 61/133/2 |
12 | ธรรมดา กินนรทั้งหลายย่อมกลัวน้ำ (อ.ภัลลาติยชาดก) 61/158/5 61/141/19 |
13 | [๒๑๗๕] " กรรมที่บุคคลใด ไม่พิจารณาให้ถี่ถ้วนเสียก่อน แล้วทำลงไป ผลชั่วร้ายย่อมมีแก่บุคคลนั้น เหมือนความวิบัติแห่งยาแก้โรคฉะนั้น" (โสมนัสสชาดก) 61/165/14 61/148/7 |
14 | พระโพธิสัตว์เป็นโสมนัสสกุมารมีอายุ 7 ปี ถูกชฎิลโกงใส่ความให้พระราชาลงโทษประหาร ครั้นชี้แจงต่อพระราชาจนพ้นโทษแล้ว จึงออกบวชเป็นดาบส มีหมู่เทวดาต่างอภิบาลบำรุง ด้วยเพศมนุษย์ จนพระโพธิสัตว์มีอายุ 16 ปี ยังฌานและอภิญญาให้เกิดแล้ว มีพรหมโลกเป็นที่ไปในเบื้องหน้า (อ.โสมนัสสชาดก) 61/170/14 61/152/26 |
15 | พระเจ้ามคธราช มีความคุ้นเคยกับพระยานาคราช ได้กระทำพลีกรรม แก่พระยา-นาคด้วยมหาบริจาคทุกๆ ปี (อ.จัมเปยยชาดก) 61/196/13 61/175/9 |
16 | พระโพธิสัตว์ เป็นจัมเปยยนาคราชจะขึ้นมารักษาอุโบสถศีลในถิ่นมนุษย์ และถ้ามีอันตราย 3 อย่างเกิดขึ้นกับตน จะมีนิมิตปรากฏที่สระมงคล (อ.จัมเปยยชาดก) 61/198/15 61/177/10 |
17 | จัมเปยยนาคราช ถูกหมองูจับไปให้เล่นการแสดงต่อหน้ามหาชน (อ.จัมเปยยชาดก) 61/199/4 61/177/22 |
18 | มนุษยโลกประเสริฐกว่านาคพิภพด้วยเหตุไร. ? (อ.จัมเปยยชาดก) 61/216/6 61/193/4 |
19 | [๒๒๒๕] ธรรมดาสตรีมีปกติหมุนเวียน มีมายามาก มักทำพรหมจรรย์ให้กำเริบย่อมทำนักพรตให้จมลง (มหาปโลภนชาดก) 61/223/6 61/199/5 |
20 | ธรรมดาของผู้จุติจากพรหมโลกมาบังเกิดเป็นมนุษย์ (อ.มหาปโลภนชาดก) 61/224/9 61/200/9 |
21 | [๒๒๓๕] " การปกปิดความลับเอาไว้นั้นแหละเป็นความดี การเปิดเผยความลับบัณฑิตไม่สรรเสริญเลย นักปราชญ์พึงอดกลั้น ในเมื่อประโยชน์ยังไม่สำเร็จ เมื่อประโยชน์สำเร็จแล้ว พึงกล่าวตามสบาย" (ปัญจบัณฑิตชาดก) 61/235/14 61/210/10 |
22 | พราหมณ์ปุโรหิตขอลูกกับรุกขเทวดาที่อยู่ต้นไม้ (อ.หัตถิปาลชาดก) 61/246/9 61/219/7 |
23 | พระโพธิสัตว์เป็นหัตถิปาลกุมาร ไม่ยอมรับราชสมบัติ ออกบวชเป็นฤๅษี น้องชายอีก 3 คน ก็บวชตาม แม้พระเจ้าเอสุการี และพระเทวี พราหมณ์ปุโรหิตและพราหมณี ชาวพาราณสีทั้งหมดก็ออกบวช พระราชาอีก 6 เมือง พร้อมบริวาร ก็ออกบวชตาม วิสสุกรรมเทพบุตร เป็นผู้เนรมิต บรรณศาลา และบริเวณให้บริบูรณ์ อาศรมมีปริมณฑล ถึง 36 โยชน์ (อ.หัตถิปาลชาดก) 61/254/7 61/226/13 |
24 | " บุคคลพึงขวนขวายในกรรมที่ดี พึงห้ามจิตเสียจากความชั่ว เพราะเมื่อทำความดีช้า ใจย่อมยินดีในความชั่ว คนเราจึงควรกระทำความดี โดยเร็วพลันทีเดียว".(อ.หัตถิปาลชาดก) 61/272/8 61/243/15 |
25 | [๒๒๘๓] " ธรรมแลย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม ธรรมที่บุคคลประพฤติดีแล้ว ย่อมนำสุขมาให้ นี้เป็นอานิสงส์ในธรรมที่ประพฤติดีแล้ว ผู้มีปกติประพฤติธรรม ย่อมไม่ไปสู่ทุคติ" (โยฆราชาดก) 61/278/8 61/248/8 |
26 | พระอัครมเหสีของพระเจ้าพรหมทัต ประสูติพระโอรส ก็ถูกนางยักษิณีที่เคยจอง-เวรกันไว้ มาเอาไปกินถึง 2 องค์ (อ.โยฆราชาดก)27ค์ 61/279/11 61/249/13 |
27 | นางยักษิณี ย่อมกลัวใบตาล ควรผูกใบตาลไว้ที่มือและเท้า (อ.โยฆราชาดก) 61/280/6 61/250/3 |
28 | ยักษ์ ปีศาจ เปรต เมื่อโกรธเคือง แล้วย่อมเข้าสิงมนุษย์ได้ (อ.โยฆราชาดก) 61/285/18 61/254/24 |
29 | วิชาธร เมื่อร่ายอาคมชื่อ โฆรมนตร์ ย่อมหายตัวได้ด้วยโอสถ (อ.โยฆราชาดก) 61/287/19 61/256/16 |
30 | สภาวะของสัตว์ที่ปฏิสนธิในครรภ์มารดา เริ่มจาก กลละ คือข้นเข้าหน่อยหนึ่งอัพพุทะ คือ นำล้างเนื้อ เปสิ คือ ชิ้นเนื้ออ่อน ฆนะ คือ ก้อนแข็ง สาขาอวัยวะ.(อ.โยฆราชาดก) 61/288/17 61/257/11 |
31 | ปุโรหิตผู้รับสินบน พิจารณาคดีโกง ได้รักษาอุโบสถกึ่งหนึ่ง ตายไปเกิดเป็นเวมา-นิกเปรต กลางคืนเสวยสุข กลางวันเป็นเปรต ควักเนื้อข้างหลังของตนกิน เพราะเคยให้มะม่วงแก่หญิงผู้มีศีลคนหนึ่ง จึงมีสวนมะม่วง มีบริเวณ 3 โยชน์.(อ.กิงฉันทชาดก) 61/301/13 61/269/11 |
32 | ผลมะม่วงของเวมานิกเปรต ลอยตามน้ำมา ดาบสนำมากินได้ (อ.กิงฉันทชาดก) 61/303/18 61/271/7 |
33 | เทวดาประจำแม่น้ำ (อ.กิงฉันทชาดก) 61/308/11 61/275/25 |
34 | เปรตบำรุงดาบสด้วยผลมะม่วงสุขเป็นนิตย์ (อ.กิงฉันทชาดก) 61/318/13 61/285/15 |
35 | [๒๒๙๓] โทษของการดื่มสุรา (กุมภชาดก) 61/319/15 61/286/15 |
36 | หญิงสหายของนางวิสาขา 500 คน แอบดื่มสุราที่ซุ้มประตูเชตวันวิหาร บางพวกก็ฟ้อนรำ จนทะเลาะวิวาทกันในสำนักของพระศาสดา พระองค์ทรงประทับยืนอยู่บนเขาสิเนรุ ฉายพระรัศมีออกจากพระอุณาโลม แสดงธรรม เมื่อจบพระคาถาหญิง 500 คน ได้โสดาปัตติผล (อ.กุมภชาดก) 61/325/2 61/291/6 |
37 | ต้นกำเนิดสุรา มาจากนายพรานชื่อ สุระ และวรุณดาบส นำมาสู่มนุษย์.(อ.กุมภชาดก) 61/326/15 61/292/14 |
38 | พระอัครมเหสีของพระเจ้าอุตตรปัญจาลราช ประสูติพระโอรส 2 องค์ นางยักษิณีผู้เป็นคู่เวรมาเอาไปกิน ครั้นประสูติองค์ที่ 3 นางยักษิณีมานำไปแล้วกลับมีความรักดังบุตร จึงเลี้ยงไว้ให้กินเนื้อมนุษย์ และให้กุมารหายตัวได้ด้วยอานุภาพแห่งรากไม้ (อ.ชัยทิสชาดก) 61/348/8 61/311/8 |
39 | ผู้ปฏิบัติเลี้ยงดูมารดาบิดา ได้พ้นภัยจากเมืองพินาศ ด้วยอำนาจของเทวดา.(อ.ชัยทิสชาดก) 61/360/6 61/322/6 |
40 | ธรรมดายักษ์ ย่อมมีนัยน์ตาแดง และไม่กระพริบ (อ.ชัยทิสชาดก) 61/367/6 61/328/18 |
41 | ความสมบูรณ์แห่งสระฉัททันต์ (อ.ฉัททันตชาดก) 61/378/19 61/338/16 |
42 | ทำบุญกับพระปัจเจกพุทธเจ้า แม้ปรารถนาชั่วก็ยังสำเร็จ (อ.ฉัททันตชาดก) 61/389/18 61/341/11 |
43 | [๒๓๖๙] กษัตริย์ไม่ควรลืมพระองค์ ไม่ควรประพฤติอธรรม ไม่ควรข้ามไปในที่มิใช่ท่า ไม่พึงทรงขวนขวาย ในสิ่งอันไม่เป็นประโยชน์. (สัมภวชาดก) 61/414/19 61/370/9 |
44 | ทรงปรารภพระปัญญาบารมี ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นสัมภวกุมาร เมื่ออายุ 7 ขวบได้ตอบคำถามที่สุจีรตพราหมณ์ นำคำถามของพระเจ้าธนัญชยโกรัพยะมาถาม ถึงเหตุที่จะไม่ถูกนินทาในโลกนี้ และโลกหน้า และการที่จะได้รับเกียรติในเทวดาและมนุษย์พระโพธิสัตว์กล่าวแก้ปัญหาด้วยพุทธลีลา (อ.สัมภวชาดก) 61/428/7 61/377/20 |
45 | [๒๓๗๑] ผู้ประทุษร้ายมิตร ย่อมเป็นโรคเรื้อน เกลื้อนกลาก ตายแล้วย่อมไปนรก..(มหากปิชาดก) 61/440/15 61/393/15 |
46 | มนุษย์เปรต (อ.มหากปิชาดก) 61/442/2 61/394/24 |
47 | [๒๓๘๖] ปัญญามีประโยชน์อย่างใหญ่หลวง ละเอียดลออ มีปกติคิด ยังประโยชน์ให้สำเร็จ เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูลในปัจจุบัน และเพื่อความสุขในสัมปรายภพ.(ทกรักขสชาดก) 61/460/7 61/411/21 |
48 | [๒๓๘๗] " ภัยเกิดจากตนเอง ย่อมตามถึงบุคคลผู้ไร้ปัญญา พูดพล่อยๆ ไม่ปิดบังความรู้ ขาดความระมัดระวัง ขาดความพินิจพิจารณา เหมือนครุฑตามถึงเราผู้ปัณฑรกนาคราชฉะนั้น." (ปัณฑรกชาดก) 61/461/7 61/412/8 |
49 | [๒๓๙๐] " แท้จริงสัตว์ที่จะไม่ตายไม่มีเลย ในแผ่นดิน ธรรมชาติเช่นกับปัญญาไม่ควรติเตียน คนในโลกนี้ ย่อมบรรลุคุณวิเศษที่ยังไม่ได้ เพราะสัจจธรรม ปัญญาและทมะ" (ปัณฑรกชาดก) 61/463/10 61/414/1 |
50 | หญิงผู้ปฏิบัติสามีเป็นอย่างดี เมื่อประสบความเดือดร้อน เทวดาย่อมช่วยเหลือ.(อ.สัมพุลาชาดก) 61/501/14 61/447/25 |
51 | พระนางสัมพุลา ได้ทำสัจจกิริยา แล้วเอาน้ำรด โสตถิเสนราชกุมารพระสวามีทำให้หายจากโรคเรื้อน. (อ.สัมพุลาชาดก) 61/506/18 61/452/14 |
52 | เทวดาดลใจให้ด่า (อ.ภัณฑุติณฑุกชาดก) 61/526/13 61/469/11 |
53 | ดูก่อนมหาบพิตร ธรรมดาพระราชาควรครองราชย์โดยธรรม เพราะสมัยใด พระราชาเป็นผู้ไม่ตั้งอยู่ในธรรม สมัยนั้น แม้ข้าราชการทั้งหลายก็เป็นผู้ไม่ตั้งอยู่ในธรรม (อ.เตสกุณชาดก) 61/545/7 61/486/10 |
54 | กำลังในบุรุษผู้มีอัธยาศัยใหญ่ในโลกนี้มี 5 ประการ ซึ่งมีกำลังปัญญา เป็นที่ประเสริฐกว่า กำลังทั้งหลาย (อ.เตสกุณชาดก) 61/567/12 61/507/3 |
55 | พระโพธิสัตว์ให้โอวาทพระราชาด้วยคาถา 10 คาถา. (อ.เตสกุณชาดก) 61/573/7 61/512/15 |
56 | เพราะผลของกรรมที่เคยทำร้ายพ่อแม่ ทำให้พระมหาโมคคัลลานะ ไม่สามารถเหาะได้ จึงถูกโจรทุบตาย พระศาสดาตรัสสั่งให้จัดการปลงศพของพระเถระ แล้วทำเจดีย์ไว้ที่ซุ้มประตู เวฬุวันวิหาร. (อ.สรภังคชาดก) 61/590/20 61/527/13 |
57 | พระโพธิสัตว์ เป็นโชติปาลกุมาร แสดงศิลปะในการยิงธนู (อ.สรภังคชาดก) 61/595/1 61/531/4 |
58 | โชติปาลโพธิสัตว์ ออกบวชเป็นฤๅษี รวมทั้งมารดาบิดา พระราชา และมหาชนอื่นๆได้มีบริษัทใหญ่ มีลูกศิษย์ชั้นผู้ใหญ่ 7 ท่าน วิสสุกรรมเทพบุตรเนรมิตอาศรมให้ใกล้แม่น้ำโคธาวรี. (อ.สรภังคชาดก) 61/598/9 61/534/9 |
59 | พระเจ้าทัณฑกีราช และบริวาร ถ่มน้ำลายใส่กีสวัจฉดาบส เทวดาจึงโกรธทำเมืองให้พินาศ (อ.สรภังคชาดก) 61/602/1 61/537/19 |
60 | " บุคคลฆ่าความโกรธได้แล้ว จึงจะไม่เศร้าโศก ในกาลไหนๆ ฤๅษีทั้งหลายย่อมสรรเสริญการละความลบหลู่ บุคคลควรอดทนคำหยาบที่ชนทั้งปวงกล่าว สัตบุรุษทั้งหลายกล่าวความอดทนนี้ ว่าสูงสุด." (อ.สรภังคชาดก) 61/613/1 61/547/16 |
61 | " บุคคลพึงอดทนถ้อยคำของคนผู้ประเสริฐกว่าได้เพราะความกลัว พึงอดทน ถ้อยคำของคนที่เสมอกันได้เพราะการแข่งขันเป็นเหตุ ส่วนผู้ใดในโลกนี้ พึงอดทน ถ้อยคำของคนที่เลวกว่าได้ สัตบุรุษทั้งหลายกล่าวความอดทนของผู้นั้นว่าสูงสุด".(อ.สรภังคชาดก) 61/613/21 61/548/11 |
62 | สรภังคดาบส แยกแผ่นดินออก แสดงให้มหาชนเห็น พระเจ้าทัณฑกีราช ซึ่งหมกไหม้อยู่ในนรกถ่านเพลิง (อ.สรภังคชาดก) 61/618/4 61/552/7 |
63 | พระเจ้านาลิกีรราช สั่งทุบตีฤๅษี 500 และให้สุนัขกัดกิน จึงถูกแผ่นดินสูบไปตกสุนขมหานรก. (อ.สรภังคชาดก) 61/618/18 61/552/22 |
64 | พระเจ้าอัชชุนะยิงอังคีรสฤๅษีด้วยลูกศรอาบยาพิษ แผ่นดินจึงสูบไปตกสัตติสูล-นรก.(อ.สรภังคชาดก) 61/619/21 61/553/24 |
65 | พระเจ้ากลาพุให้เชือดเฉือนมือเท้าทั้ง 4 หูและจมูกของขันติวาทีดาบส จึงไปตกนรกอเวจี (อ.สรภังคชาดก) 61/620/18 61/554/18 |
66 | แม่เนื้อเคี้ยวกินหญ้าที่เจือด้วยน้ำเชื้อ(อสุจิ)ในสถานที่ปัสสาวะของดาบส ด้วยจิตปฏิพัทธ์ จึงตั้งท้องคลอดลูกออกมาเป็นอิสิสิงคกุมาร (อ.อลัมพุสาชาดก) 61/639/15 61/571/17 |
67 | ท้าวสักกะส่งนางเทพอัปสร ชื่อ อลัมพุสาไปทำลายศีลของอิสิสิงคดาบส ดาบสถูกนางกอดไว้ให้นอนแนบอก สิ้นเวลา 3 ปี ประดุจครู่เดียว (อ.อลัมพุสาชาดก) 61/640/5 61/572/7 |
68 | พระโพธิสัตว์ เป็นพระราชาเห็นสมบัติ ของพญานาค แล้วเกิดความโลภในนาค-พิภพ จึงทำบุญให้ทาน ปรารถนานาคพิภพ ครั้นตายไปๆ เกิดเป็นสังขปาลนาค-ราช ต่อมาก็รำคาญในสมบัติ แล้วรักษาอุโบสถ ด้วยความอยากเกิดเป็นมนุษย์เมื่อขดอยู่เมื่อไปรักษาอุโบสถอยู่ที่จอมปลวก ถูกชาวบ้าน 16 คน แทงด้วยหลาว 8 แห่ง แล้วใส่คานหามไปอาฬารเศรษฐีได้แลกนาคนั้นด้วยมาสกทอง ผ้า และวัว สังขปาล-นาคราชจึงพาเศรษฐีไปอยู่เมืองนาค 1 ปี เศรษฐีจึงกลับขึ้นมาบวช (อ.สังขปาลชาดก) 61/669/9 61/597/1 |
69 | ทรงปรารภเนกขัมมบารมี ตรัสอดีต พระโพธิสัตว์เป็นพระราชโอรสของพระเจ้า-พรหมทัตได้ชื่อว่า สุตโสม ครั้นได้ครองราชย์แล้ว เมื่อปรากฏว่ามีผมหงอก ก็ปรารถนาออกบวช ผู้อื่นไม่สามารถห้ามได้ แม้โสมทัตน้องชายก็ออกบวชตาม พระราชบิดาพระมารดา พระชายา พระโอรส พระธิดา หญิงนักฟ้อน 16,000 นาง ต่างก็ออกบวช ฝ่ายชาวชนบทก็ตามไปข้างหลัง เป็นบริษัทใหญ่ 12 โยชน์ วิสสุกรรมเทพเนรมิตอาศรม และบริขารให้ (อ.จุลลสุตโสชาดก) 61/703/2 61/627/7 |