| 1 | ผู้จะให้โอวาทควรให้แก่คนที่เหมาะสม ไม่งั้นถูกตบปาก (อ.อาวาริยชาดก) 59/10/17 59/8/7 |
| 2 | [๘๔๐] ผู้ใดเป็นพหูสูตคงแก่เรียน แต่ทำบาปกรรมไว้ ไม่ประพฤติธรรมเลย ผู้นั้นถึงจะมีเวทมนตร์ตั้งพันอาศัยเวทมนตร์นั้น แต่ไม่ถึงจรณะก็ไม่พ้นทุกข์ (เสตเกตุชาดก) 59/14/1 59/10/17 |
| 3 | ทิศทั้ง 6 (อ.เสตเกตุชาดก) 59/18/15 59/14/8 |
| 4 | " บุคคลผู้ประสงค์จะไปสู่ทิศที่ไม่เคยไป คือ พระนิพพาน ต้องตามรักษาจิตของตนเหมือนคนประคองภาชนะน้ำมัน ที่เต็มเสมอขอบปาก ไม่มีพร่องไว้ ฉะนั้น" .(อ.เสตเกตุชาดก) 59/19/10 59/14/20 |
| 5 | คนบ้าในโลกนี้มี 8 จำพวก (อ.ทรีมุขชาดก) 59/37/1 59/26/19 |
| 6 | นรกในท้องแม่ (อ.ทรีมุขชาดก) 59/39/12 59/28/6 |
| 7 | ณ ที่ใดมีแต่ความไม่นับถือกัน การดูหมิ่นสัตบุรุษ หรือการนับถือคนเลว ณ ที่นั้น คนมีอำนาจไม่ควรอยู่ (อ.เนรุชาดก) 59/49/7 59/34/25 |
| 8 | นางอาสังกาเกิดในดอกบัว ดาบสเป็นผู้เลี้ยงดู ท้าวสักกะเนรมิตปราสาทให้อยู่.(อ.อาสังกชาดก) 59/53/14 59/38/2 |
| 9 | เถาวัลย์อาสาวดี มีอยู่ที่จิตรลดาวัน ชั้นดาวดึงส์ มีน้ำทิพย์ออกจากผล เทวดาทั้งหลายดื่มครั้งเดียวเมาไป 4 เดือนทุก 1000 ปี จะออกผลๆ หนึ่ง (อ.อาสังกชาดก) 59/56/15 59/40/4 |
| 10 | ผู้ใดจะเป็นคฤหัสถ์ หรือบรรพชิตก็ตาม ไม่เชื่อถือพระดำรัสของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ผู้ทรงอนุเคราะห์ด้วยประโยชน์เกื้อกูล ผู้นั้นก็จะถึงความพินาศ.(อ.มิคาโลปชาดก) 59/69/12 59/48/22 |
| 11 | คนโง่ ไม่มีศีล ไม่มีปัญญา มีทรัพย์มาก นางกาลีกับเทพผู้เป็นพี่ชาย จะรวมหัวกันผลาญทรัพย์ ที่คนเหล่านั้นรวบรวมเก็บไว้ (อ.สิริกาลกรรณิชาดก) 59/83/7 59/58/9 |
| 12 | ที่นอนอันเป็นมิ่งขวัญ มาจากนางสิริเทพธิดาใช้นอนก่อนคนอื่น (อ.สิริกาลกรรณิชาดก) 59/89/13 59/63/7 |
| 13 | [๘๙๑] ผู้ใดรู้ไม่เท่าทัน เหตุที่เกิดขึ้นโดยฉับพลัน ผู้นั้นจะตกอยู่ในอำนาจของศัตรูและจะเดือดร้อนภายหลัง (กุกกุฏชาดก) 59/91/4 59/64/10 |
| 14 | ทรงปรารภภิกษุผู้โกหกรูปหนึ่ง ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นนกมีบริวารอยู่เกาะกลางสมุทร กาบอกทิศตัวหนึ่งบินจากเรือที่แตกกลางสมุทร มาลงที่เกาะนั้นทำท่ายืนขาเดียว อ้าปาก อ้างว่าแผ่นดินจะทนไม่ได้ กินลมเป็นอาหาร เมื่อนกวางใจก็แอบกินไข่ และลูกนก พระโพธิสัตว์จับได้จึงรุมกันตีกานั้นจนตาย ,กานั้น คือ ภิกษุผู้โกหกนี้ (อ.ธัมมัทธชชาดก) 59/98/10 59/69/7 |
| 15 | ทรงปรารภภิกษุผู้เลี้ยงพ่อแม่ ตรัสอดีต พระโพธิสัตว์ เป็นเนื้อ ชื่อนันทิยะ ถึงพร้อมด้วยศีลและอาจาระ เลี้ยงพ่อแม่ ได้สละชีวิตลวงคนที่มาต้อนเนื้อไม่ให้เข้าสู่ดอนที่พ่อแม่เนื้ออยู่ จึงถูกต้อนเข้าไปกับฝูงเนื้อ ไปสู่อุทยานของพระราชาเนื้อในอุทยานได้จัดวาระกันเพื่อไปเป็นอาหาร ครั้นถึงวาระของเนื้อนันทิยะ เมื่อพระราชาโก่งคันธนูเนื้อนันทิยะได้หันข้างให้ยิงโดยไม่หนี และแผ่เมตตาให้พระราชา พระราชาไม่สามารถปล่อยลูกศรได้ เพราะโอวาทของเนื้อนันทิยะ พระราชาจึงให้อภัยทานแก่เนื้อ นก และปลา (อ.นันทิยมิคราชชาดก) 59/105/10 59/74/2 |
| 16 | ทรงปรารภภิกษุผู้ถูกภรรยาเก่าเล้าโลม ตรัสอดีตภิกษุนั้นเป็นพระเจ้าพาราณสีชื่อ เสนกะ ทรงรู้มนตร์สรรพรุตชนนะ คือ รู้เสียงร้องของสัตว์ทุกชนิดจากนาคราชแต่มนตร์นี้ถ้าให้ผู้อื่นแล้วตนต้องโดดเข้ากองไฟ ต่อมาพระราชาจะให้มนตร์นี้แก่พระเทวี พระโพธิสัตว์เป็นท้าวสักกะทำอุบายบอกพระราชาให้รักษาชีวิตไว้ให้ได้.(อ.ขุรปุตตชาดก) 59/115/12 59/82/6 |
| 17 | ทรงปรารภปัญญาบารมี ตรัสอดีต พระโพธิสัตว์เป็นช่างเหล็ก สามารถทำเข็มเจาะทะลุทั่งได้ (อ.สูจิชาดก) 59/128/6 59/91/10 |
| 18 | [๙๒๑] " ห้วงน้ำคือ พระธรรม ไม่มีโคลนตม บาป เรียกว่าเหงื่อไคล และศีลเรียกว่าเครื่องลูบไล้ใหม่ แต่ไหนแต่ไรมา กลิ่นของศีลนั้นไม่เคยขาดหายไป" (ตุณฑิลชาดก) 59/137/3 59/97/16 |
| 19 | ทรงปรารภภิกษุผู้กลัวตาย ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นหมู ชื่อ มหาตุณฑิละ มีน้องชื่อ จุลตุณฑิละ พระราชาได้ตั้งไว้เป็นราชบุตร และพระโพธิสัตว์แสดงธรรมทุกปักษ์ นั่งวินิจฉัยคดี ขึ้นชื่อว่าการโกงไม่มี เมื่อพระราชาสวรรคต พระโพธิสัตว์จึงให้จารึกคัมภีร์วินิจฉัยคดีไว้ ให้พิจารณาคดีตามนี้ โอวาทของพระโพธิสัตว์นั้นเป็นไปถึง 6 หมื่นปี (อ.ตุณฑิลชาดก) 59/137/14 59/98/4 |
| 20 | ทรงปรารภการเสียสละชีพของพระอานนท์ เพื่อพระพุทธองค์ ตรัสแม้ในอดีต พระอานนท์เกิดเป็นปู ก็ได้ช่วยชีวิตพราหมณ์โพธิสัตว์ จากงู และกา.(อ.สุวรรณกักกฏกชาดก) 59/152/2 59/107/18 |
| 21 | เศรษฐีขี้ตระหนี่ ไม่เคยทำบุญ ตายแล้วจึงเกิดในโรรุวนรก (อ.มัยหกสกุณชาดก) 59/163/5 59/115/13 |
| 22 | เหตุที่ทำให้ เป็นคนมีทรัพย์ แต่ไม่ยินดีในการใช้สอย สิ่งของอันประณีต.(อ.มัยหกสกุณชาดก) 59/165/8 59/117/7 |
| 23 | การใช้ทรัพย์ให้เกิดประโยชน์ (อ.มัยหกสกุณชาดก) 59/167/13 59/118/23 |
| 24 | สาเหตุหนึ่งที่ทำให้ไม่มีลูก (อ.มัยหกสกุณชาดก) 59/169/14 59/120/11 |
| 25 | [๙๔๐] " ผู้ใดเห็นภิกษุผู้เข้าถึงจรณะ ให้ท่านอยู่ข้างหน้า แม้ประคองอัญชลีนมัสการอยู่ ผู้นั้นจะได้รับการสรรเสริญในปัจจุบัน และจะไปสวรรค์ เพราะร่างกายแตกดับไป" (ปัพพชิตวิเหฐกชาดก) 59/170/16 59/121/9 |
| 26 | ทรงปรารภการบำเพ็ญประโยชน์เพื่อชาวโลก ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นท้าวสักกะก็ได้ทำพระเจ้าพรหมทัต ซึ่งเชื่อถือผิด ไล่สมณะพราหมณ์ผู้ทรงธรรม ออกจากแว่นแคว้น ให้กลับเลื่อมใสในสมณะ แล้วได้ทำบุญให้ทาน ตั้งอยู่ในโอวาทของท้าวสักกะ (อ.ปัพพชิตวิเหฐกชาดก) 59/172/8 59/122/2 |
| 27 | เทวดาองค์หนึ่ง เตือนภิกษุผู้ยืนดมกลิ่นดอกบัวอยู่ใต้ลม ว่าเป็นผู้ขโมยกลิ่น พระศาสดาตรัสอดีตเทวดาก็เตือน พระโพธิสัตว์ซึ่งเป็นดาบส ในการดมกลิ่นดอกบัวเหมือนกัน. (อ.อุปสิงฆบุปผชาดก) 59/181/16 59/128/20 |
| 28 | ทรงปรารภเหล่าภิกษุที่อยู่ในปราสาทของนางวิสาขา ในบุปผาราม ที่พระมหาโมคคัลลานะเขย่าปราสาท ตรัสอดีตพี่น้อง 7 คน บวชเป็นฤๅษีในป่า ไม่ทำความเพียร มีแต่เล่นกีฬา พระโพธิสัตว์เป็นท้าวสักกะได้แปลงเพศเป็นนกแก้ว ไปพูดถึงเรื่องคนกินเดน ให้ฤๅษีเหล่านั้นสลดใจ. (อ.วิฆาสาทชาดก) 59/188/12 59/133/10 |
| 29 | [๙๖๒] " เพราะว่าคนผู้มักน้อย มีความสุขแบบพระอริยเจ้า ผู้คิดน้อย มีประมาณอาหารที่รับพอดีแล้ว ย่อมมีพฤติกรรมที่อวดอ้างได้ดี" (วัฏฏกชาดก) 59/195/2 59/137/3 |
| 30 | ทรงปรารภภิกษุผู้เหลวไหลรูปหนึ่ง ตรัสอดีตภิกษุนั้นเป็นกาไปทำความคุ้นเคยกับนกพิราบโพธิสัตว์ ในโรงครัว กาถูกพ่อครัวถอนขนแล้วเอาแป้งทาปีก เจาะชิ้นกระเบื้อง สวมไว้ที่คอแล้วใส่ไว้ในรัง นกพิราบมาเห็นแล้วทำการเยาะเย้ยแล้วบินหนีไป กานั้นก็ตายในรังนั้นเอง (อ.มณิชาดก) 59/201/9 59/141/12 |
| 31 | [๙๖๙-๙๗๕] ข้อปฏิบัติของพระราชาผู้เป็นบัณฑิต (กุกกุชาดก) 59/206/4 59/145/5 |
| 32 | ธรรมของพระราชา 10 ประการ คือ ทาน ศีล การบริจาค ความซื่อตรง ความอ่อนโยน ความเคร่งครัด ความไม่โกรธ ความไม่เบียดเบียน ความอดทน ความไม่ผิด (อ.กุกกุชาดก) 59/213/3 59/150/19 |
| 33 | กรรมกิเลส คือ การฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม โกหก (อ.กุกกุชาดก) 59/215/5 59/152/8 |
| 34 | [๙๘๒] " คนผู้คบหาคนเลวทรามเป็นปกติ จะเสื่อมเสีย แต่ผู้คบหาคนเสมอกันเป็นปกติจะไม่เสื่อมเสียในกาลไหนๆ ส่วนผู้คบหาคนที่ประเสริฐที่สุดอยู่ จะเข้าถึงเขาโดยเร็ว ด้วยคุณความดี เพราะฉะนั้น คนควรคบแต่คนที่สูงกว่าตน" (มโนชชาดก)กว่า 59/217/7 59/153/20 |
| 35 | กำหนดเขตให้ฆ่า เฉพาะใต้ร่มไม้ที่อยู่ (อ.สุตนชาดก) 59/226/17 59/160/9 |
| 36 | ทรงปรารภภิกษุผู้เลี้ยงมารดา ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เกิดเป็นแร้ง เติบโตแล้วให้พ่อแม่ผู้แก่เฒ่าอยู่ที่ถ้ำเขาคิชฌกูฏ นำเนื้อโคมาเลี้ยง วันหนึ่งไปติดบ่วง ไม่คำนึงถึงตนมีแต่โอดครวญถึงพ่อแม่ด้วยภาษามนุษย์ นายพรานได้กล่าวยินดีต่อพระโพธิสัตว์ แล้วแก้บ่วงปล่อยให้คาบเนื้อไปให้พ่อแม่ (อ.คิชฌชาดก) 59/237/9 59/167/19 |
| 37 | ทรงปรารภพระอุปนันทะ แบ่งผ้าสาฎกเนื้อหยาบให้ภิกษุแก่ 2 รูป ส่วนตัวเองรับเอาผ้ากัมพลไป ตรัสอดีตพระอุปนันทะ เป็นสุนัขจิ้งจอก ได้แบ่งปลาตะเพียน-แดง ให้แก่นาก 2 ตัว โดยให้ส่วนหัวและหางแก่นาก ตนเองคาบเอาท่อนกลางหนีไป , นาก 2 ตัว คือ ภิกษุแก่ 2 รูป นี้ (อ.ทัพพปุปผชาดก) 59/243/8 59/171/12 |
| 38 | ทรงปรารภการยั่วยวนของภรรยาเก่าของภิกษุรูปหนึ่ง ตรัสอดีต ภิกษุนี้เป็นพระราชา ได้มอบพระมเหสีให้บุตรปุโรหิตไปครอบครองอยู่ 7 วัน แต่ทั้ง 2 ได้หนีไปด้วยกัน ทำให้พระราชาป่วย พระโลหิตไหลออก อาศัยพระโพธิสัตว์ผู้เป็นอำมาตย์ตักเตือน จึงทรงพระเกษมสำราญ (อ.ทสัณณกชาดก) 59/255/11 59/179/18 |
| 39 | ขึ้นชื่อว่าของที่ไม่รู้จักอิ่ม มี 16 อย่าง (อ.เสนกชาดก) 59/269/11 59/189/1 |
| 40 | " ผู้ฉลาดทั้งหลายกล่าวว่า ปัญญาแลประเสริฐที่สุด เหมือนดวงจันทร์ประเสริฐกว่าดวงดาวทั้งหลาย ฉะนั้น ศีลก็ดีแม้สิริก็ดี ธรรมของสัตบุรุษทั้งหลายก็ดี เป็นสิ่งคล้อยตามผู้มีปัญญา" (อ.เสนกชาดก) 59/279/14 59/196/6 |
| 41 | พระอริยเจ้าทั้งหลาย ยืนเจาะจงอยู่ที่ใด นั้นคือ การขอของพระอริยะ.(อ.อัฏฐิเสนชาดก) 59/293/13 59/206/4 |
| 42 | [๑๐๒๘-๑๐๓๔] ผู้บริหารต้องรู้. (กปิชาดก) 59/297/3 59/208/3 |
| 43 | [๑๐๓๕-๑๐๔๒] ศีล และพรตของพกพรหม (พกพรหมชาดก) 59/305/3 59/213/8 |
| 44 | นักคำนวณที่ฉลาดสามารถนับได้เพียง นินนหุต การนับต่อจากนี้ไป เป็นวิสัยของพระพุทธเจ้า (อ.พกพรหมชาดก) 59/310/14 59/217/8 |
| 45 | พญานาคโกรธ พวกมนุษย์ที่เล่นสนุกสนานบนเรือ และทิ้งเศษอาหารลงในแม่น้ำ.(อ.พกพรหมชาดก) 59/315/9 59/220/18 |
| 46 | ทรงปรารภการเก็บเภสัช 5 ของลูกศิษย์พระปิลินทวัจฉะ ตรัสแม้ในอดีตพระโพธิสัตว์ บวชเป็นดาบสรักษาเพียงศีล 5 ก็ไม่เก็บก้อนเกลือไว้ เพื่อประโยชน์ในวันรุ่งขึ้น (อ.คันธารชาดก) 59/320/13 59/225/9 |
| 47 | ทรงปรารภการบำเพ็ญประโยชน์ เพื่อพระญาติ ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นพญาวานรได้ทอดตัวผูกกับเถาวัลย์ ให้บริวาร 80,000 ไต่ข้ามฝั่งโดยปลอดภัย..(อ.มหากปิชาดก) 59/333/16 59/234/18 |
| 48 | พระศาสดา ทรงตรวจดูสาวก ทั้งคืนทั้งวัน 6 ครั้ง ได้เห็นภิกษุ 500 ที่พักอยู่ในโกฏิสันฐารตรึกถึงกามวิตก จึงเรียกประชุมภิกษุเวลาตอนเที่ยงคืน ตรัสอดีตการข่มกิเลสแม้มีประมาณน้อย แล้วให้ปัจเจกโพธิญาณเกิดขึ้น ของพระปัจเจกพุทธเจ้า 4 พระองค์ (อ.กุมภการชาดก) 59/346/12 59/244/5 |
| 49 | [๑๐๖๙-๑๐๗๑] ผู้รู้คุณที่ผู้อื่นทำแล้วแก่ตน จะสถิตอยู่ในสวรรค์ ตลอดกาลนาน..(ทัพหธัมมชาดก) 59/363/1 59/255/16 |
| 50 | ทรงปรารภหลวงตา ผู้ร้องไห้คร่ำครวญ ถึงสามเณรอุปัฏฐากซึ่งมรณภาพ ตรัสอดีตหลวงตานี้เป็นดาบสก็ได้ร้องไห้คร่ำครวญ ถึงช้างที่ตนเลี้ยงมาแต่น้อยได้ตายจากไป พระโพธิสัตว์เป็นท้าวสักกะมาเตือนให้ได้สติ (อ.โสมทัตตชาดก) 59/375/8 59/264/15 |
| 51 | ทรงปรารภการเสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นปุโรหิต และเป็นสหายกับพระเจ้าพาราณสี เมื่อพระมารดาของพระราชามีจิตปฏิพัทธ์ต่อพระโพธิสัตว์ พระราชาจึงมอบราชสมบัติให้พระโพธิสัตว์ และให้พระมารดาเป็นพระมเหสีวันหนึ่ง พระมเหสีแก่ หมายจะลวงพระโพธิสัตว์ จึงถอนผมหงอกของตน แล้วบอกว่า พระโพธิสัตว์มีผมหงอกแล้ว พระโพธิสัตว์จึงสละราชสมบัติออกบวช..(อ.สุสีมชาดก) 59/383/7 59/270/5 |
| 52 | [๑๐๙๒] " ธีรชนควรระแวงภัยที่ควรระแวง ควรระวังภัยที่ยังไม่มาถึง ธีรชนย่อมพิจารณาเห็นโลกทั้ง 2 เพราะภัยในอนาคต" (โกฏสิมพลิชาดก) 59/396/5 59/279/10 |
| 53 | เมื่อรุกขเทวดากลัวสั่นสะท้านอยู่ ต้นไม้ที่เทวดานั้นสถิตก็สั่นไปด้วย.. (อ.โกฏสิมพลิชาดก) 59/397/18 59/280/20 |
| 54 | [๑๐๙๙] ผู้ใดละทิ้งคนของตน ทำคนที่มาใหม่ให้เป็นที่รักอย่างนี้ ผู้นั้นคนเดียวจะเศร้าโศกมากเหมือนพราหมณ์ธูมการีเศร้าโศกอยู่ฉะนั้น" (ธูมการิชาดก) 59/403/4 59/284/11 |
| 55 | พระเจ้าโกศล ไม่ได้สงเคราะห์ทหารเก่าที่มาเฝ้าตามประเพณี แต่ทรงทำสักการะสัมมานะแก่ทหารผู้เข้ามาใหม่ๆ ยังเป็นแขก เมื่อมีภัยในชายแดนพระราชาเสด็จไปรบ ทหารเก่าไม่รบคิดว่าให้ทหารใหม่รบ ทหารใหม่ก็คิดว่าทหารเก่าจะรบจึงปราชัยกลับมา แล้วพระราชาจึงเสด็จไปถามพระศาสดา จึงทรงตรัสแม้อดีตก็มีพระราชาทำแบบนี้แล้วปราชัยกลับมาเช่นกัน. (อ.ธูมการิชาดก) 59/403/9 59/284/19 |
| 56 | อุบาสกผู้เป็นโสดาบัน คนหนึ่ง เดินทางไปกับพ่อค้าเกวียน คืนหนึ่งขณะที่คนอื่นหลับหมด อุบาสกนั้นเดินจงกรมตลอดคืน ทำให้โจรที่มาล้อมกองเกวียนไม่ได้โอกาสหนีไปแล้ว พระศาสดาตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นดาบสเป็นผู้มีอิริยาบถยืนจงกรมอยู่ตลอดคืน จึงได้คุณพิเศษ (อ.ชาครชาดก) 59/411/2 59/290/13 |
| 57 | นางมัลลิกา เป็นธิดาของนายมาลาการได้ถวายขนมกุมมาส 3 ก้อน แด่พระพระศาสดา จึงได้เป็นพระมเหสีของพระเจ้าปเสนทิโกศล ในวันนั้น..(อ.กุมมาสปิณฑชาดก) 59/420/4 59/295/23 |
| 58 | พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลยากจน ได้ถวายขนมกุมมาส 4 ก้อน แด่พระปัจเจก-พุทธเจ้า 4 พระองค์ ครั้งตายแล้วได้เกิดในครรภ์ของพระอัครมเหสี ต่อมาได้ครองราชสมบัติในนครพาราณสี (อ.กุมมาสปิณฑชาดก) 59/422/13 59/297/20 |
| 59 | เมื่อจิตเลื่อมใสแล้ว ทักขิณาที่ถวายแล้วในพระตถาคตเจ้า ในพระปัจเจกพุทธเจ้าหรือ สาวกของพระองค์ก็ตาม ชื่อว่า มีผลน้อยไม่มี (อ.กุมมาสปิณฑชาดก) 59/427/1 59/300/23 |
| 60 | ทรงปรารภการตะเกียกตะกาย เพื่อจะปลงพระชนม์พระศาสดา ตรัสอดีตพระเทวทัตเป็นพระเจ้าพาราณสี พระโพธิสัตว์เป็นพระโอรสเรียนมนตร์รู้เสียงทุกอย่างพระราชาตั้งให้เป็นอุปราช แต่ก็ปรารถนาจะฆ่า ไม่ปรารถนาให้เข้าเฝ้า ภายหลังพระราชาจึงเสวยทุกข์อยู่ในป่า ถูกทาสชื่อ ปรันตปะฆ่าได้ (อ.ปรันตปชาดก) 59/441/13 59/311/2 |
| 61 | อุบาสกผู้เลี้ยงมารดาคนหนึ่ง แม้ภรรยาจะใส่ความแม่ผัว อุบาสกก็เลือกให้แม่อยู่กับตน ภรรยาจึงปฏิบัติแม่ผัวโดยเคารพ พระศาสดาตรัสอดีตอุบาสกได้เชื่อคำของภรรยา ไล่แม่ออกจากบ้าน ได้อาศัยพระโพธิสัตว์ซึ่งเป็นท้าวสักกะ ทำให้เขาเหล่านั้นระลึกถึงคุณของแม่ มาขอขมาแล้วพากลับไปอยู่บ้านร่วมกันด้วยความสามัคคี (อ.กัจจานิชาดก) 59/457/8 59/322/7 |
| 62 | พระเจ้าปเสนทิโกศล ได้ยินเสียงอันน่าสะดุ้งกลัวในเวลาเที่ยงคืน พระศาสดาตรัสอดีต ก็มีพระราชาได้ยินเสียง 8 เสียง แล้วเตรียมบูชายัญ พระโพธิสัตว์เป็นฤๅษีได้พยากรณ์ ให้พระราชาหายหวาดกลัว และปลดเปลื้องสัตว์จากการถูกบูชายัญ (อ.อัฏฐสัททชาดก) 59/471/5 59/331/11 |
| 63 | ทรงปรารภนางทาสี ของอนาถบิณฑิกเศรษฐี ได้แต่งตัวไปสวนกับหมู่ทาสีในวันมหรสพ โจรคนหนึ่งคิดจะฆ่านางแล้วลักเอาเครื่องประดับจึงเข้าไปพูดคุยด้วยแต่ด้วยความฉลาด นางได้ฆ่าโจรนั้นตายในบ่อน้ำ พระศาสดาตรัสอดีต นางเป็นหญิงคณิกา ชื่อ สุลสา ก็ได้ฆ่าโจรสัตตุกะให้ตกหน้าผาตายด้วยปัญญาของนาง.(อ.สุลสาชาดก) 59/487/2 59/342/5 |
| 64 | [๑๑๔๖-๑๑๕๔] คุณธรรมของกษัตริย์ (สุมังคลชาดก) 59/495/3 59/347/10 |
| 65 | [๑๑๕๕-๑๑๕๘] กามทั้งหลายเกิดจากความดำริ (คังคมาลชาดก) 59/510/3 59/357/3 |
| 66 | รักษาอุโบสถครึ่งวัน ตายไปเกิดในครรภ์ของพระอัครมเหสี (อ.คังคมาลชาดก) 59/514/11 59/360/7 |
| 67 | พระราชาครั้งปฐมกัปตั้งแต่พระเจ้ามหาสัมมตะ จนถึง พระเจ้าอุปริจรราช (เทวทัต)พระเจ้าอุปริจรราชประกอบด้วยฤทธิ์ 4 อย่าง (อ.เจติยราชชาดก) 59/536/5 59/374/13 |
| 68 | พระเจ้าอุปริจรราชผู้ทำมุสาวาท ครั้งแรกในครั้งปฐมกัป แล้วถูกแผ่นดินสูบ.(อ.เจติยราชชาดก) 59/539/3 59/376/14 |
| 69 | [๑๑๗๑] บุรุษใดตกอยู่ในอำนาจแห่งอินทรีย์ เพราะกาม บุรุษนั้นละโลกทั้งสองไปแล้ว ย่อมเกิดในอบายมีนรก เป็นต้น แม้เมื่อยังเป็นอยู่ ก็ย่อมซูบซีดไป .(อินทริยชาดก) 59/552/3 59/384/8 |
| 70 | มนุษย์เปรต (อ.อินทริยชาดก) 59/566/6 59/394/1 |
| 71 | [๑๑๘๔] การเลือกทักขิณาทานและพระทักขิไณยบุคคล แล้วจึงให้ทาน พระสุคตเจ้าทรงสรรเสริญ (อาทิตตชาดก) 59/572/5 59/398/8 |
| 72 | การประพฤติพรหมจรรย์ ในพุทธศาสนาโดยมุ่ง เทวนิกาย ของผู้มีศีลชื่อว่า พรหมจรรย์อย่างต่ำ, การยังสมาบัติให้บังเกิด ของผู้มีศีลบริสุทธิ์ ชื่อว่า พรหม-จรรย์อย่างกลาง การเจริญวิปัสสนาแล้วบรรลุพระอรหัต ชื่อว่า พรหมจรรย์อย่างสูง (อ.อาทิตตชาดก)ง 59/583/1 59/405/7 |
| 73 | ทรงปรารภภิกษุผู้กระสันเพราะผู้หญิง ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นบุตรเศรษฐีสหายของพระเจ้าพาราณสีได้อยู่ร่วมกับหญิงนครโสเภณีด้วยทรัพย์ พันหนึ่งทุกวัน วันหนึ่งไม่ได้เอาทรัพย์ไป จึงขอพลัดไว้จะให้พรุ่งนี้ 2 เท่า หญิงนั้นไม่ยอมแล้วสั่งทาสจับคอลากออกจากเรือน เศรษฐีละอายจึงออกบวชได้อภิญญาสมาบัติ แม้นางถูกพระราชาบังคับให้มาตามกลับไป ก็ไม่ยอมกลับ .(อ.อัฏฐานชาดก) 59/587/10 59/408/2 |
| 74 | [๑๒๐๖] " เหตุผล สภาพธรรม วาจาสุภาษิตมิได้มีในบุคคลผู้ประทุษร้ายเลยบุคคลพึงพยายามหลีกไปให้พ้นบุคคลผู้ประทุษร้าย ก็บุคคลผู้ประทุษร้ายนั้นย่อมไม่ยินดีคำสุภาษิต ของสัตบุรุษทั้งหลาย" (ทีปิชาดก) 59/597/11 59/414/16 |
| 75 | ทรงปรารภภิกษุผู้ว่ายากรูปหนึ่ง ตรัสอดีตภิกษุนี้เกิดเป็นพญาแร้ง ชื่อสุปัตมีกำลังมาก มีนกแร้งหลายพันเป็นบริวาร เลี้ยงดูมารดาบิดา พญาแร้งนั้นมีกำลังมากบินสูงเกินควร แม้บิดาเตือนก็ไม่ฟัง บินสูงเกินภูมิของนกถึงช่องลมเวรัมพวาตได้ถึงความเป็นผู้แหลกละเอียด (อ.คิชฌชาดก) 59/607/7 59/422/3 |
| 76 | เมื่อภิกษุ 2 พวกทะเลาะกัน ย่อมเกิดการแบ่งเป็น 2 พวก ไปจนถึงพรหมโลก.(อ.โกสัมพิยชาดก) 59/617/18 59/429/6 |
| 77 | ชาวเมืองโกสัมพี ไม่กราบไหว้ ไม่ถวายบิณฑบาต แก่ภิกษุชาวโกสัมพีที่ทะเลาะกัน.(อ.โกสัมพิยชาดก) 59/625/13 59/434/17 |
| 78 | ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรมดาสมณะเมื่อมีเสนาสนะเป็นที่สบายแล้ว ก็ควรละความโลภในอาหารเสีย ยินดีฉันตามที่ได้มานั่นแหละ กระทำสมณธรรมไป.(อ.มหาสุวราชชาดก) 59/630/15 59/437/16 |
| 79 | เมื่อพระศาสดาจำพรรษา ณ เมืองเวรัญชา ไม่ได้อาหารจากสำนักเวรัญชพราหมณ์แม้สักวันเดียว เพราะพราหมณ์ถูกมารดลใจ (อ.จุลลสุวกราชชาดก) 59/641/13 59/444/19 |
| 80 | ทรงปรารภภิกษุผู้กระสัน ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นหาริตดาบส อยู่ในอุทยานของพระเจ้าพาราณสี 12 ปี ครั้นพระราชาไปปราบชายแดน ดาบสไปรับภิกษาในวังเห็นพระมเหสีผ้าหลุด จึงเสื่อมจากฌานแล้วเสพเมถุนธรรม เมื่อพระราชากลับมากล่าวเตือนให้ได้สติแล้ว ดาบสทำฌานให้เกิด เหาะไปสู่หิมวันตประเทศ (อ.หริตจชาดก) 59/649/6 59/449/14 |
| 81 | กำหนดเขตให้ฆ่า (อ.ปทกุสลมาณวชาดก) 59/663/10 59/458/26 |
| 82 | ทรงปรารภภิกษุผู้กระสัน ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นโลมสกัสสปดาบสได้อภิญญาสมาบัติ มีตบะกล้า ด้วยเดชแห่งศีลของดาบส ภพของท้าวสักกะหวั่นไหว ท้าวสักกะกลัวจะเคลื่อนจากความเป็นท้าวสักกะ จึงไปหลอกพระเจ้าพาราณสีเพื่อให้ทำลายตบะของดาบส โดยเอานางจันทวดี เป็นเครื่องต่อรอง ดาบสเห็นนางแล้วเสื่อมจากฌาน เมื่อจะฆ่าสัตว์บูชายัญ พระโพธิสัตว์ได้สลดใจจากเสียงสัตว์ร้องจึงทำฌานให้เกิดเหาะไปหิมวันตประเทศ (อ.โลมสกัสสปชาดก) 59/686/5 59/474/18 |
| 83 | ทรงปรารภภิกษุเหลาะแหละโลภในปัจจัย ฉันอาหารบ้านนางวิสาขา เท่านั้นก็ยังไม่อิ่ม ยังไปฉันในนิเวศน์ของคนอื่นๆ อีก พระศาสดาตรัสอดีตภิกษุนี้เป็นกา และเหลาะแหละไม่อิ่มด้วยซากศพ. (อ.จักกวากชาดก) 59/700/5 59/484/5 |
| 84 | [๑๒๘๓-๑๒๙๑] ลักษณะของผู้ที่ควรคบ (หลิททราคชาดก) 59/710/3 59/490/15 |
| 85 | ทรงปรารภภิกษุผู้กระสัน ตรัสถึงยักษ์ทานพตนหนึ่ง ได้นางกุลธิดาเป็นเมีย โดยให้นางอยู่ในสมุค แล้วกลืนลงท้อง ถึงกระนั้นก็ยังรักษาให้นางมีสามีเดียวไม่ได้เมื่อตนเผลอ นางได้เป็นชู้กับวิทยาธร ชื่อ วายุบุตร อยู่ในสมุคได้ (อ.สมุคคชาดก) 59/721/2 59/498/5 |
| 86 | ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ขึ้นชื่อว่า ภิกษุไม่ควรถือนิมิตในรูป เป็นต้น ด้วยสามารถแห่งศุภนิมิต เพราะถ้าตายลงในขณะนั้น จะบังเกิดในอบายมีนรก เป็นต้น..(อ.ปูติมังสชาดก) 59/732/14 59/506/9 |
| 87 | ทรงปรารภการที่พระเทวทัตพยายามจะปลงพระชนม์พระศาสดา ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์เป็นนกกระทาบัณฑิต จำไตรเพทได้คล่องแคล่ว สอนมนตร์แก่มานพ 500 คน แต่ถูกพระเทวทัตซึ่งเป็นดาบสชั่วร้าย ฆ่ากินเป็นอาหาร พร้อมลูกเหี้ย 2 ตัว และลูกโค กับแม่โคด้วย. (อ.ทัททรชาดก) 59/745/1 59/513/20 |
| 88 | เห็นกงจักรเป็นดอกบัว (อ.จตุทวารชาดก) 59/763/1 59/526/18 |
| 89 | อาสนะของท้าวสักกะเทวราช จะร้อนขึ้นด้วยเหตุ 4 ประการ คือ ท้าวสักกะสิ้นอายุ จะสิ้นบุญ มีสัตว์ผู้มีอานุภาพใหญ่อื่น ปรารถนาที่นั้น ด้วยเดชศีลของสมณพราหมณ์ที่ฤทธิ์มากตั้งอยู่ในธรรม (อ.กัณหชาดก) 59/778/3 59/536/25 |
| 90 | [๑๓๔๒-๑๓๕๐] บุคคลที่นักปราชญ์ทั้งหลายกล่าวว่า เป็นสมณะในโลก .(จตุโปสถิกชาดก) 59/793/3 59/547/3 |
| 91 | เทวดาผู้รักษาสมุทรจะช่วย ผู้มีไตรสรณคมน์ มีศีลสมบูรณ์ ปฏิบัติชอบในมารดาบิดา ที่ประสบทุกข์ในทะเล (อ.สังขชาดก) 59/805/13 59/554/16 |
| 92 | ยินดีในบุญผู้อื่นช่วยให้พ้นภัย (อ.สังขชาดก) 59/813/6 59/560/3 |
| 93 | ทรงปรารภภิกษุผู้มักโกรธ ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์จุติจากพรหมโลกเป็นโพธิกุมารภรรยาของเขาก็มาจากพรหมโลก ทั้ง 2 ไม่ต้องการครองเรือน จึงสละทรัพย์บวชอยู่หิมวันตประเทศ 10 ปี ฌานสมาบัติก็มิได้เกิด เมื่อต้องการเสพรสเค็ม รสเปรี้ยวจึงมาในอุทยาน พระราชาเห็นนางปริพาชิกาจึงบังคับให้นำตัวเข้าไปในวัง แล้วถามความเห็นของดาบส ดาบสแสดงโทษของความโกรธ พระราชาจึงนำนางปริพาชิกามาอุทยานตามเดิม. (อ.จุลลโพธิชาดก) 59/818/10 59/563/5 |
| 94 | ดาบสถูกเสียบหลาวเพราะกรรมที่เอาหนามไม้ทองหลางเสียบแมลงวัน..(อ.มัณฑัพยชาดก) 59/836/15 59/575/7 |
| 95 | พระโพธิสัตว์บวชเป็นดาบสยินดีประพฤติพรหมจรรย์ อยู่ 7 วัน จากนั้น ก็ไม่ยินดีแต่ก็อยู่เป็นดาบสมา 50 กว่าปี (อ.มัณฑัพยชาดก) 59/840/1 59/577/16 |
| 96 | ภรรยารังเกียจสามีดุจอสรพิษ แต่ก็อยู่ร่วมกัน ปฏิบัติสามี ไม่เคยแสดงความไม่รักใคร่สามี เพราะตระกูลของนางมีสามีเดียวมาแต่ไหนแต่ไรนานมาแล้ว. (อ.มัณฑัพยชาดก) 59/846/15 59/582/9 |
| 97 | เมื่อพระราชาสวรรคต ไม่มีผู้สืบทอดราชสมบัติ ให้ตีกลองประกาศทั่วพระนคร เพื่อเสี่ยงทายหาผู้ควรเป็นพระราชา ด้วยบุศยราชรถ (อ.นิโครธชาดก) 59/856/13 59/589/9 |
| 98 | ทรงปรารภบุรุษผู้เลี้ยงบิดาคนหนึ่ง ตรัสอดีตพระโพธิสัตว์อายุ 7 ขวบ ได้ทำอุบายให้พ่อซึ่งกำลังขุดหลุมจะฝังปู่ เพราะหลงเชื่อคำยุยงจากแม่ ให้เปลี่ยนความคิดนำปู่กลับไปดูแลตามเดิม และบอกอุบายให้แม่กลับตัว มาปฏิบัติต่อผัว และพ่อผัว และลูกเป็นอย่างดี (อ.ตักกลชาดก) 59/868/5 59/597/5 |
| 99 | [๑๔๑๐-๑๔๒๑] เหตุที่ทำให้ไม่ตายแต่วัยหนุ่ม (มหาธัมมปาลชาดก) 59/879/3 59/604/6 |
| 100 | ธรรมแลย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม ธรรมที่ประพฤติดีแล้วย่อมนำสุขมาให้. (อ.มหาธัมมปาลชาดก) 59/891/1 59/612/21 |
| 101 | [๑๔๒๒-๑๔๒๙] บุคคลผู้ไม่ควรคบ (กุกกุฏชาดก) 59/893/3 59/614/3 |
| 102 | [๑๔๓๓-๑๔๔๒] คนร้องไห้ถึงคนตายเป็นคนโง่เขลา (มัฏฐกุณฑลิชาดก) 59/903/3 59/621/3 |
| 103 | [๑๔๔๔] บุคคลให้ทานไม่ได้เพราะเหตุ 2 อย่าง คือ ความตระหนี่ ความประมาท(พิลารโกสิยชาดก) 59/913/7 59/627/13 |
| 104 | ทรงปรารภภิกษุรูปหนึ่ง เป็นผู้มีอัธยาศัยในการให้ทาน ตรัสอดีตภิกษุนั้นเป็นทายาทคนที่ 6 เป็นผู้ตัดวงศ์ในการให้ทานของมหาเศรษฐีผู้ตั้งทานวัตรนั้น คือ พระโพธิสัตว์ ซึ่งไปเกิดเป็นท้าวสักกะ ต่อมาท้าวสักกะได้ลงมาทรมานเศรษฐีทำให้ทานวัตรดำเนินไปได้ ภิกษุนี้นั้นจึงมีอัธยาศัยในการให้ทานมาตั้งแต่ครั้งนั้น. .(อ.พิลารโกสิยชาดก) 59/916/5 59/629/8 |
| 105 | ทรงปรารภภิกษุ เหลาะแหละรูปหนึ่ง ไม่อิ่มด้วยปัจจัย เที่ยวแสวงหาอยู่ว่าสังฆภัตมีที่ไหน กิจนิมนต์มีที่ไหน พอใจอยู่ในเรื่องอามิสเท่านั้น จึงทรงตรัสอดีตภิกษุนี้ เกิดเป็นกาเหลาะแหละตัวหนึ่ง ไม่อิ่มด้วยซากศพช้าง (อ.จักวากชาดก) 59/933/9 59/641/1 |
| 106 | [๑๔๗๑] " คฤหัสถ์ผู้บริโภคกามคุณเป็นคนเกียจคร้านไม่ดี บรรพชิตผู้ไม่สำรวมระวังไม่ดี พระราชาไม่ทรงพิจารณาเสียก่อนแล้ว ประกอบราชกิจไม่ดี บัณฑิตมักโกรธก็ไม่ดี" (ภูริปัญหาชาดก) 59/941/6 59/646/9 |
| 107 | [๑๔๗๓-๑๔๘๒] ความเป็นมงคล อันมีสุขเป็นผลกำไร และผู้รู้สรรเสริญ .(มหามังคลชาดก) 59/943/3 59/647/3 |
| 108 | ตายด้วยความอาฆาตจึงไปเกิดเป็นยักษ์ อยู่ในดง (อ.ฆตบัณฑิตชาดก) 59/970/6 59/665/14 |
| 109 | กษัตริย์พี่น้อง 10 พระองค์ ถึงความพินาศด้วยการทะเลาะกันเอง เมื่อไม่ได้อาวุธแม้หยิบใบตะใคร่น้ำก็กลายเป็นสากไม้ตะเคียน หยิบอะไรๆ ก็เป็นสากไม้ตะเคียนจึงได้ประหารกันตาย. (อ.ฆตบัณฑิตชาดก) 59/981/4 59/673/6 |