| 1 | ธรรมทั้งหลาย มีใจเป็นหัวหน้า มีใจเป็นใหญ่ สำเร็จแล้วด้วยใจ ถ้าบุคคลมีใจร้ายแล้ว พูดอยู่ก็ดี ทำอยู่ก็ดี ทุกข์ย่อมไปตามเขา เพราะเหตุนั้น ดุจล้ออันหมุนไปตามรอยเท้าโค ผู้นำแอกไปอยู่ฉะนั้น (พระจักขุปาลเถระ) 40/8/540/8/5 40/7/4 |
| 2 | กุฎุมพีชื่อ มหาสุวรรณ ขอบุตรกับเทวดาผู้สิงอยู่ต้นไม้ใหญ่ (พระจักขุปาลเถระ) 40/8/1440/8/14 40/7/13 |
| 3 | พระพุทธองค์ทรงจำพรรษา อยู่เชตวันมหาวิหาร 19 พรรษา จำพรรษาอยู่บุพพาราม 6 พรรษา (พระจักขุปาลเถระ) 40/10/540/10/5 40/8/14 |
| 4 | ท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ไม่เคยทูลถามปัญหาต่อพระศาสดา เพราะคิดว่า จะทรงลำบาก พระศาสดาดำริว่า "เศรษฐีผู้นี้ รักษาเราในที่ไม่ควรรักษา " จึงตรัสพระธรรมเทศนากัณฑ์หนึ่งเสมอ (พระจักขุปาลเถระ) 40/11/440/11/4 40/9/5 |
| 5 | ในกรุงสาวัตถี มีคนอยู่ 7 โกฏิ เป็นอริยสาวก 5 โกฏิ (พระจักขุปาลเถระ) 40/11/1740/11/17 40/9/16 |
| 6 | คันถธุระ คือ การเรียนนิกายหนึ่ง สองนิกายก็ดี หรือจบพระไตรปิฎกก็ดี ตามสมควรแก่ปัญญาของตนแล้วทรงไว้ กล่าวบอกพุทธวจนะนั้น (พระจักขุปาลเถระ) 40/15/240/15/2 40/12/3 |
| 7 | ท้าวสักกะแปลงเป็นคนเดินทางพาพระจักขุปาลเถระ ไปส่งที่เชตวันวิหาร แล้วแปลงเป็นสหายรักของน้องชายพระเถระ ไปบอกแก่จุลปาละ ว่าพระเถระผู้พี่ชายมาแล้ว (พระจักขุปาลเถระ) 40/28/340/28/3 40/21/17 |
| 8 | บุรพกรรมที่ทำให้พระจักขุปาละตาบอด (พระจักขุปาลเถระ) 40/32/1940/32/19 40/25/6 |
| 9 | บาปกรรมย่อมตามผู้ทำไป เหมือนล้อหมุนตามรอยเท้าโค (พระจักขุปาลเถระ) 40/33/2240/33/22 40/26/3 |
| 10 | ใจ ปกติ ชื่อว่า ภวังคจิต จิตนี้ผุดผ่อง แต่เศร้าหมองเพราะอุปกิเลสทั้งหลายซึ่งจรมา (พระจักขุปาลเถระ) 40/36/1940/36/19 40/28/4 |
| 11 | เพียงแค่เลื่อมใสในพระพุทธเจ้า ตายไปเกิดในภพดาวดึงส์ มีวิมานทองสูง30 โยชน์ (มัฏฐกุณฑลี) 40/42/1740/42/17 40/32/16 |
| 12 | พระพุทธองค์แสดงถึงผู้ที่ทำใจให้เลื่อมใสในพระพุทธเจ้า ตายไปสวรรค์นับจำนวนไม่ได้ มหาชนเกิดความสงสัย พระองค์จึงทรงอธิฐานให้ มัฏฐกุณฑลีเทวบุตร มาพร้อมวิมาน. (มัฏฐกุณฑลี) 40/51/140/51/1 40/38/13 |
| 13 | คำสาปแช่งย่อมไม่มีผลต่อผู้ไม่มีความผิด (พระติสสเถระ) 40/61/2040/61/20 40/45/15 |
| 14 | เมื่อบ้านเมืองเดือดร้อน พระราชาจะตรวจสอบตนเองว่า มีการกระทำอันไม่สมควรหรือไม่ (พระติสสเถระ) 40/63/340/63/3 40/46/12 |
| 15 | ควรพิจารณาเห็นธรรม อย่างนี้ว่า ตัวเองคงเคยด่า เคยประหาร เคยโกงเขาเคยข่มเหงเขาไว้ในชาติก่อน ชาตินี้ แม้เป็นผู้ไม่มีโทษ จึงได้รับผลที่ไม่น่าปรารถนา (พระติสสเถระ) 40/66/1740/66/17 40/49/4 |
| 16 | การจองเวรของนางกาลียักษิณี (ความเกิดขึ้นของนางกาลียักษิณี) 40/68/740/68/7 40/50/5 |
| 17 | ในกาลไหนๆ เวรทั้งหลายในโลกนี้ ย่อมไม่ระงับด้วยเวรเลย ก็แต่ย่อมระงับได้ด้วยความไม่มีเวร ธรรมนี้เป็นของเก่า (ความเกิดขึ้นของนางกาลียักษิณี) 40/73/1940/73/19 40/54/14 |
| 18 | ผู้คนเอาข้าวต้มข้าวสวยให้นางยักษ์กิน นางจึงบอกความที่ฝนดี ฝนแล้งแก่เขา.(ความเกิดขึ้นของนางกาลียักษิณี) 40/75/1540/75/15 40/55/22 |
| 19 | ภิกษุทะเลาะกัน เทวดาแยกเป็น 2 ฝ่าย ไปจนถึงอกนิฏฐภพ (ภิกษุชาวเมืองโกสัมพี) 40/79/1340/79/13 40/59/5 |
| 20 | ทรงบัญญัติวัตรในโรงฉันว่า " ภิกษุทั้งหลาย พึงนั่งในแถวมีอาสนะ หนึ่งๆ ในระหว่างๆ " แก่ภิกษุทั้งหลาย ผู้เกิดการแตกร้าวในสถานที่ทั้งหลาย มีโรงฉัน เป็นต้น. (ภิกษุชาวเมืองโกสัมพี) 40/80/1440/80/14 40/60/2 |
| 21 | ชาวบ้าน ลงโทษภิกษุโกสัมพี ด้วยการไม่ถวายอาสนะ ไม่ทำสามีจิกรรมแก่ภิกษุพวกนั้น. (ภิกษุชาวเมืองโกสัมพี) 40/83/1040/83/10 40/62/3 |
| 22 | ลิงถวายรวงน้ำผึ้ง แด่พระพุทธเจ้า ได้ไปเกิดในภพดาวดึงส์ มีวิมานทองสูง30 โยชน์ มีนางอัปสร 1,000 นาง (ภิกษุชาวเมืองโกสัมพี) 40/85/1640/85/16 40/64/4 |
| 23 | ชนผู้ถึง พร้อมด้วยวัตร ย่อมไม่วางบริขารของตนไว้บนที่นั่ง ที่นอนของครู.(ภิกษุชาวเมืองโกสัมพี) 40/87/1040/87/10 40/65/10 |
| 24 | ช้างหัวใจแตกตายไปเกิดเป็น ปาริเลยยกเทพบุตร ในดาวดึงส์ มีวิมานทองสูง 30 โยชน์ มีนางอัปสร 1,000 นาง (ภิกษุชาวเมืองโกสัมพี) 40/90/440/90/4 40/67/18 |
| 25 | พระเจ้าปเสนทิโกศล จะไม่ยอมให้ ภิกษุชาวโกสัมพีเข้าแว่นแคว้น.(ภิกษุชาวเมืองโกสัมพี) 40/90/1840/90/18 40/68/1 |
| 26 | ระเบียบของผู้อยู่ในป่าช้า (จุลกาลและมหากาล) 40/96/840/96/8 40/72/15 |
| 27 | งานศพตัวอย่าง (จุลกาลและมหากาล) 40/98/1040/98/10 40/74/3 |
| 28 | สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ มีอันเกิดขึ้นและเสื่อมไปเป็นธรรมดา เกิดขึ้นแล้วย่อมดับไป ความสงบแห่งสังขารนั้นเป็นสุข (จุลกาลและมหากาล) 40/99/1140/99/11 40/74/21 |
| 29 | ในสถานที่พระพุทธเจ้าไม่ทรงคุ้นเคย ควรที่ภิกษุรูปหนึ่ง ผู้บอกการปูอาสนะต้องล่วงหน้าไปก่อน. (จุลกาลและมหากาล) 40/99/2140/99/21 40/75/4 |
| 30 | ผู้ใดถวายทานด้วยตนเอง ทั้งชักชวนคนอื่น ผู้นั้นย่อมได้ทั้งโภคสมบัติ ทั้งบริวารสมบัติ ในที่แห่งตนเกิดแล้ว ๆ สิ้นร้อยอัตภาพบ้าง พันอัตภาพบ้าง แสนอัตภาพบ้าง (พระเทวทัต) 40/108/1240/108/12 40/80/10 |
| 31 | ผู้ใดมีกิเลสดุจน้ำฝาดยังไม่ออก ปราศจากทมะและสัจจะ จักนุ่งห่มผ้ากาสาวะผู้นั้นย่อมไม่ควร นุ่งห่มผ้ากาสาวะ ส่วนผู้ใด พึงเป็นผู้มีกิเลสดุจน้ำฝาดอันคายแล้ว ตั้งมั่นดีในศีลทั้งหลาย ประกอบด้วยทมะ และสัจจะ ผู้นั้นแล ย่อมควรนุ่งห่มผ้ากาสาวะ (พระเทวทัต) 40/114/840/114/8 40/84/11 |
| 32 | พระศาสดาได้รับคำพยากรณ์ จากพระพุทธเจ้า 23 พระองค์ (สัญชัย) 40/116/840/116/8 40/86/6 |
| 33 | พระศาสดาทรงส่งสาวก 60 รูป แรกไปประกาศศาสนา (สัญชัย) 40/121/240/121/2 40/90/2 |
| 34 | ประวัติพระสารีบุตร และพระมหาโมคคัลลานะ (สัญชัย) 40/122/840/122/8 40/91/3 |
| 35 | อุปติสสะ และโกลิตปริพาชก บรรลุพระโสดาบัน (สัญชัย) 40/126/240/126/2 40/94/4 |
| 36 | พระศาสดา เห็นอุปติสสะและโกลิตะ กำลังมาก็บอกภิกษุในที่ประชุมว่า 2 คนนี้จะเป็นสาวกคู่เลิศของพระองค์ (สัญชัย) 40/130/140/130/1 40/96/25 |
| 37 | พวกภิกษุติเตียน พระพุทธองค์ว่าแต่งตั้งอัครสาวก โดยเห็นแก่หน้า (สัญชัย) 40/131/1240/131/12 40/98/6 |
| 38 | บุรพกรรม ของพระอัญญาโกณฑัญญะ ได้ถวายทานด้วยข้าวกล้าอันเลิศ 9 ครั้ง .(สัญชัย) 40/132/640/132/6 40/98/16 |
| 39 | อานิสงส์ของการจัดการเผาศพคนอนาถา (สัญชัย) 40/135/140/135/1 40/100/19 |
| 40 | บุรพกรรมของ ภัทรวัคคีย์ 30 คน ได้รักษาศีล 5 ตลอด 60,000 ปี (สัญชัย) 40/135/1840/135/18 40/101/15 |
| 41 | บุรพกรรมของชฏิล 3 พี่น้อง (สัญชัย) 40/136/840/136/8 40/102/2 |
| 42 | กินอาหารที่เขาอุทิศภิกษุสงฆ์ตายไปเป็นเปรต มาถามเวลาได้อาหาร กับพระพุทธเจ้า 3 พระองค์ (สัญชัย) 40/138/1940/138/19 40/104/3 |
| 43 | บุรพกรรมของพระอัครสาวก (สัญชัย) 40/142/540/142/5 40/106/15 |
| 44 | ชนเหล่าใด รู้สิ่งเป็นสาระโดยความเป็นสาระและสิ่งไม่เป็นสาระโดยความไม่เป็นสาระ ชนเหล่านั้นมีความดำริชอบเป็นโคจร ย่อมประสพสิ่งเป็นสาระ .(สัญชัย) 40/153/4 40/153/4 40/114/21 |
| 45 | พระศาสดาเสด็จกรุงกบิลพัสดุ์ครั้งแรก ในวันที่ 2 ทรงโปรดพระเจ้าสุทโธทนะให้ดำรงอยู่ในสกทาคามิผล และโปรดพระนางมหาปชาบดีโคตมี ให้ดำรงอยู่ในโสดาปัตติผล (พระนันทเถระ) 40/155/1440/155/14 40/116/13 |
| 46 | พระศาสดาเสด็จกรุงกบิลพัสดุ์ครั้งแรก ในวันที่ 3 ทรงให้นันทกุมารบวช วันที่ 7ให้ราหุลกุมารบวช และแสดงธรรมปาลชาดก ในกาลจบกถา พระเจ้าสุทโธทนะดำรงอยู่ในอนาคามิผล. (พระนันทเถระ) 40/157/840/157/8 40/117/20 |
| 47 | เปือกตม คือ กามอันผู้ใดข้ามได้แล้ว หนาม คือ กามอันผู้ใดย่ำยีได้แล้ว ผู้นั้นบรรลุความสิ้นไปแห่งโมหะ ย่อมไม่หวั่นไหวในเพราะสุข และทุกข์ .(พระนันทเถระ) 40/164/140/164/1 40/122/23 |
| 48 | ฝนย่อมรั่วรดเรือนที่มุงไม่ดีได้ฉันใด ราคะย่อมเสียดแทงจิตที่ไม่ได้อบรมแล้วได้ฉันนั้น ฝนย่อมรั่วรดเรือนที่มุงดีแล้วไม่ได้ฉันใด ราคะก็ย่อมเสียดแทงจิตที่อบรมดีแล้วไม่ได้ฉันนั้น (พระนันทเถระ) 40/165/140/165/1 40/123/13 |
| 49 | บุรพกรรมของพระนันทะ ตอนเป็นลา นางลาเป็นชนบทกัลยาณี (พระนันทเถระ) 40/166/940/166/9 40/124/12 |
| 50 | นายจุนทสูกริก ผู้ฆ่าหมูกินบ้าง ขายบ้าง เลี้ยงชีวิตอยู่ 55 ปี เมื่อกรรมให้ผลเขามีความเร่าร้อน ดุจไฟนรกอเวจีเผา ร้องเหมือนหมูอยู่ในบ้าน 7 วัน ตายแล้วไปเกิดในอเวจี (นายจุนทสูกริก) 40/170/740/170/7 40/127/5 |
| 51 | ผู้ทำบาปเป็นปกติ ย่อมเศร้าโศกในโลกนี้ ละไปแล้วย่อมเศร้าโศก ย่อมเศร้า-โศกในโลกทั้งสอง เขาเห็นกรรมเศร้าหมองของตนแล้ว ย่อมเศร้าโศก เขาย่อมเดือดร้อน (นายจุนทสูกริก) 40/173/1640/173/16 40/129/14 |
| 52 | ธัมมิกอุบาสก มีบุตร 7 คน ธิดา 7 คน ตอนใกล้ตายเขาให้นิมนต์ พระมาแสดงสติปัฏฐานสูตร ขณะที่พระกำลังสาธยายพระสูตรอยู่นั้น รถ 6 คัน จากเทวโลก 6 ชั้น มารอรับ อุบาสกบอกพวกที่มารอรับว่า จงรอก่อน พระจึงหยุดสาธยาย และกลับวัด อุบาสกตายไปอยู่ในภพดุสิต (ธัมมิกอุบาสก) 40/175/740/175/7 40/131/5 |
| 53 | ขนมไม่มี (พระเทวทัต) 40/182/540/182/5 40/135/23 |
| 54 | เจ้าศากยะทั้ง 6 องค์ ออกบวช คือ ภัททิยะ อนุรุทธะ อานนท์ ภคุ กิมพิละ เทวทัต และอุบาลี นายภูษามาลา อีก 1 คน (พระเทวทัต) 40/185/1940/185/19 40/138/15 |
| 55 | พระเทวทัต แปลงเป็นกุมารน้อยมีงู 4 ตัว พันรอบ นั่งบนตักของอชาตสัตรูกุมาร.(พระเทวทัต) 40/188/1240/188/12 40/140/15 |
| 56 | พระเทวทัต พยายามฆ่าพระพุทธเจ้า (พระเทวทัต) 40/189/240/189/2 40/140/24 |
| 57 | พระเทวทัตทำลายสงฆ์ แล้วพาภิกษุวัชชีบุตร 500 ผู้บวชใหม่ไป พระอัครสาวกตามไปแสดงธรรมให้ภิกษุใหม่เหล่านั้นฟัง จนบรรลุอมตธรรม แล้วพามาทางอากาศ(พระเทวทัต) 40/192/240/192/2 40/143/6 |
| 58 | พระเทวทัตเป็นไข้ถึง 9 เดือน ให้ลูกศิษย์พามาเฝ้าพระศาสดา แต่ถูกแผ่นดินสูบริมฝั่งสระโบกขรณีใกล้พระเชตวัน. (พระเทวทัต) 40/196/1740/196/17 40/147/2 |
| 59 | พระเทวทัตนั้น จะได้เป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า นามว่า อัฏฐิสสระ ในที่สุดแห่งแสนกัลป์แต่กัลป์นี้ (พระเทวทัต) 40/199/240/199/2 40/148/17 |
| 60 | ในกรุงสาวัตถี ใครประสงค์จะถวายทาน จะเชิญอนาถบิณฑิกเศรษฐี หรือ นางวิสาขา ไปร่วมบุญด้วย เพราะทั้งสองรู้จักกิจอันสมควรแก่ภิกษุสงฆ์.(นางสุมนาเทวี) 40/203/740/203/7 40/152/5 |
| 61 | แม้พระโสดาบัน ก็ร้องไห้เมื่อลูกตาย (นางสุมนาเทวี) 40/205/340/205/3 40/153/9 |
| 62 | อายุในภพดุสิต 576 ล้านปี (นางสุมนาเทวี) 40/207/1740/207/17 40/155/4 |
| 63 | กุลบุตร 2 คน เป็นสหายกันบวชแล้ว องค์หนึ่ง อยู่ในสำนักอาจารย์ ครบ 5 ปีแล้วไปทำวิปัสสนาธุระ องค์หนึ่งเรียนพระไตรปิฎก บอกธรรมแก่ภิกษุ 500 รูปเป็นอาจารย์ ของคณะใหญ่ 18 คณะ เมื่อพระเถระทั้งสองพบกัน พระศาสดาเสด็จไป ถามปัญหาในปฐมฌาน จนถึง มรรค องค์คันถธุระตอบไม่ได้ ส่วนพระวิปัสสนาธุระ ตอบได้หมด เพราะบรรลุอรหันต์แล้ว (ภิกษุ ๒ สหาย) 40/209/740/209/7 40/156/5 |
| 64 | กษัตริย์ 2 สหายออกบวชเป็นดาบส คือ อัลลกัปปดาบส เวฏฐทีปกดาบส.(พระนางสามาวดี) 40/220/1040/220/10 40/164/10 |
| 65 | พระเจ้าอุเทน กับนกหัสดีลิงค์ (พระนางสามาวดี) 40/223/1140/223/11 40/166/20 |
| 66 | นายโกตุหลิก เมียชื่อ กาลี พากันหนีอหิวาตกโรค จากแคว้นอัลลกัปปะ.(พระนางสามาวดี) 40/229/1540/229/15 40/171/16 |
| 67 | สุนัขตาย เพราะอาลัยในพระปัจเจกพุทธเจ้า ไปเกิดเป็นโฆสกเทพบุตร เมื่อพูดกระซิบเสียงดังไป 16 โยชน์ พูดปกติ ดังกลบเทพนคร (พระนางสามาวดี) 40/232/540/232/5 40/173/17 |
| 68 | เทวดาย่อมเคลื่อนจากเทวโลก ด้วยเหตุ 4 อย่าง คือ สิ้นอายุ สิ้นบุญ สิ้นอาหารด้วยความโกรธ (พระนางสามาวดี) 40/234/1940/234/19 40/175/19 |
| 69 | เพราะกรรมที่ฆ่าลูกน้อยของตน นายโฆสกะ จึงถูกวางแผนฆ่าหลายครั้ง.(พระนางสามาวดี) 40/235/1740/235/17 40/176/10 |
| 70 | ทำร้ายผู้ไม่ทำร้ายตอบย่อมถึงฐานะ 10 อย่างใดอย่างหนึ่ง (พระนางสามาวดี) 40/242/1940/242/19 40/181/21 |
| 71 | ความรักย่อมเกิดด้วยเหตุ 2 ประการ คือ ด้วยความอยู่ร่วมกันในกาลก่อนด้วยการเกื้อกูลกันในกาลปัจจุบัน (พระนางสามาวดี) 40/245/1440/245/14 40/183/25 |
| 72 | ช้างยนต์ทำด้วยไม้ อาศัยคน 60 คน เดินไปมาภายในท้องช้าง (พระนางสามาวดี) 40/261/840/261/8 40/196/1 |
| 73 | ประวัติที่พระเจ้าจัณฑปัชโชติ ได้พาหนะทั้ง 5 (พระนางสามาวดี) 40/266/740/266/7 40/199/20 |
| 74 | เจดีย์ คือ รอยพระบาทของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ย่อมปรากฏในที่ที่พระองค์อธิษฐานแล้วเหยียบไว้เท่านั้น ใครๆ ก็ไม่สามารถเพื่อจะลบรอยพระบาทนั้นได้.(พระนางสามาวดี) 40/271/540/271/5 40/203/18 |
| 75 | เทวดาที่ต้นไทร ให้ข้าวน้ำแก่ดาบส 500 เหตุที่ได้เป็นเทวดา เพราะรักษาอุโบสถครึ่งวัน (พระนางสามาวดี) 40/274/1440/274/14 40/206/9 |
| 76 | ดาบส 500 พอฟังคำว่า " พระพุทธเจ้า " จึงรีบเดินทางไปฟังธรรม ได้บรรลุอรหันต์ทั้งหมด (พระนางสามาวดี) 40/277/1940/277/19 40/208/24 |
| 77 | โฆสกเศรษฐี กุกกุฏเศรษฐี ปาวาริกเศรษฐี ฟังธรรมพระพุทธเจ้าแล้วได้บรรลุโสดาบัน แล้วต่างก็พากันสร้างวิหาร. (พระนางสามาวดี) 40/279/1240/279/12 40/210/6 |
| 78 | นางขุชชุตตรา เป็นพระโสดาบันแล้ว แสดงธรรมให้พระนางสามาวดี กับสตรี500 โดยทำนองที่พระศาสดาแสดงแล้ว หญิงเหล่านั้น ฟังธรรมกถาของนางแล้วก็ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล (พระนางสามาวดี) 40/281/640/281/6 40/211/6 |
| 79 | พระนางมาคันทิยา จ้างชาวเมืองให้คอยด่าพระพุทธเจ้า พระอานนท์กราบทูลให้ไปเมืองอื่น พระพุทธองค์จึงตรัสว่า ไม่สมควร อธิกรณ์เกิดขึ้นในที่ใด เมื่ออธิกรณ์นั้นสงบแล้วในที่นั้น จึงควรไปในที่อื่น. (พระนางสามาวดี) 40/284/1740/284/17 40/214/5 |
| 80 | พระอานนท์ อธิบายถึงการใช้ผ้า 500 ผืน ที่รับไว้ (พระนางสามาวดี) 40/294/240/294/2 40/220/21 |
| 81 | บุรพกรรมของพระนางสามาวดีกับบริวาร 500 เคยจุดไฟเผาพระปัจเจกพุทธเจ้าผู้เข้าสมาบัติอยู่ (พระนางสามาวดี) 40/300/440/300/4 40/225/11 |
| 82 | นางขุชชุตตรา เคยล้อเลียน ด้วยอาการค่อม ของพระปัจเจกพุทธเจ้า จึงเกิดเป็นหญิงค่อม (พระนางสามาวดี) 40/301/940/301/9 40/226/15 |
| 83 | ผลของผู้ที่ชอบสั่งใช้สมณะ (พระนางสามาวดี) 40/302/1440/302/14 40/227/12 |
| 84 | ภิกษุทั้งหลาย คนเหล่าใดเหล่าหนึ่ง ประมาทแล้ว คนเหล่านั้น แม้เป็นอยู่ตั้ง 100 ปี ก็ชื่อว่าตายแล้วโดยแท้ คนเหล่าใดไม่ประมาทแล้ว คนเหล่านั้น แม้ตายแล้ว ก็ชื่อว่ายังคงเป็นอยู่ (พระนางสามาวดี) 40/303/1340/303/13 40/228/9 |
| 85 | ในเรือนของราชคหเศรษฐี เกิดอหิวาตกโรค บุตรของเขาจึงหนีไปอยู่ป่า 12 ปีกลับมาทำงานรับจ้าง เลี้ยงชีพ พระเจ้าพิมพิสารได้ยินเสียงเขา ก็รู้ว่าเป็นคนมีทรัพย์ นางสนมกับธิดาจึงรับอาสาเป็นผู้มาสืบ ได้ความแล้วพระราชาตั้งไว้ในตำแหน่งเศรษฐี และให้ธิดาแก่เขา (กุมภโฆสก) 40/310/640/310/6 40/233/5 |
| 86 | ยศย่อมเจริญโดยยิ่ง แก่คนผู้มีความขยันมีสติ มีการงานสะอาด มีปกติใคร่ครวญแล้วจึงทำ สำรวมแล้ว เลี้ยงชีพโดยธรรม และไม่ประมาท (กุมภโฆสก) 40/320/1640/320/16 40/240/1 |
| 87 | ธิดาเศรษฐีหนีไปกับทาส (พระจูฬปันถกเถระ) 40/323/740/323/7 40/241/5 |
| 88 | สาเหตุที่ทำให้โง่ (พระจูฬปันถกเถระ) 40/328/1240/328/12 40/244/15 |
| 89 | ราคะ ชื่อว่าธุลี แต่เรณู (ละออง) ท่านหาเรียกว่า (ธุลี) ไม่ คำว่า ธุลี " นั้นเป็นชื่อของราคะ ภิกษุเหล่านั้น ละธุลีนั้นได้ขาดแล้วอยู่ในศาสนาของพระพุทธเจ้าผู้ปราศจากธุลี. " (พระจูฬปันถกเถระ) 40/331/1440/331/14 40/246/17 |
| 90 | บุรพกรรมของพระจูฬปันถก ครั้งที่ท่านเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ได้เอาผ้าเช็ดเหงื่อที่หน้าผาก เห็นความเศร้าหมองของผ้าแล้วกลับได้อนิจจสัญญา.(พระจูฬปันถกเถระ) 40/332/940/332/9 40/247/2 |
| 91 | ในอดีตกาล พระจูฬปันถก ก็เป็นคนโง่ พระโพธิสัตว์เป็นอาจารย์ พยายามสอนคาถาให้บทหนึ่ง เพราะอาศัยคาถานั้น เขาจึงได้เป็นเสนาบดี (พระจูฬปันถกเถระ) 40/336/2040/336/20 40/249/23 |
| 92 | ผู้มีปรีชาเห็นประจักษ์ ย่อมตั้งตนได้ด้วยทุนทรัพย์แม้น้อย เหมือนคนก่อไฟกองน้อยให้ลุกเป็นกองใหญ่ได้ฉะนั้น (พระจูฬปันถกเถระ) 40/342/140/342/1 40/253/11 |
| 93 | ผู้มีปัญญา พึงทำเกาะ(ที่พึ่ง) ที่ห้วงน้ำท่วมทับไม่ได้ ด้วยความหมั่น ด้วยความไม่ประมาท ด้วยความระวังและด้วยความฝึก (พระจูฬปันถกเถระ) 40/343/540/343/5 40/254/3 |
| 94 | เทศกาลคนชั่ว (พาลนักษัตร) 40/345/640/345/6 40/255/5 |
| 95 | พระพุทธเจ้าทรงตำหนิ พระมหากัสสปเถระ ผู้กำลังเล็งทิพยจักษุ ตรวจดูสัตว์ทั้งหลายจุติ และเกิดอยู่ว่านั่นไม่ใช่วิสัยของสาวก วิสัยของสาวกมีประมาณน้อยนั่นเป็นวิสัยของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เท่านั้น. (พระมหากัสสปเถระ) 40/349/640/349/6 40/258/8 |
| 96 | ภิกษุ 2 รูป เรียนกรรมฐานในสำนักพระศาสดา แล้วไปอยู่วิหารในป่า รูปหนึ่งคอยเก็บฝืนมาก่อไฟแล้วนั่งผิงไฟคุยกับภิกษุหนุ่ม และสามเณร อีกรูปหนึ่งทำความเพียรจนบรรลุพระอรหันต์ เมื่อออกพรรษาทั้งสองกลับมาเฝ้าพระพุทธเจ้าพระองค์ทรงติเตียนองค์ที่ประมาท (ภิกษุ ๒ สหาย) 40/352/640/352/6 40/261/5 |
| 97 | ผู้มีปัญญาดี เมื่อชนทั้งหลายประมาทแล้วไม่ประมาท เมื่อชนทั้งหลายหลับแล้ว ตื่นอยู่โดยมาก ย่อมละบุคคลผู้มีปัญญาทรามไปเสีย ดุจม้าตัวมีฝีเท้าเร็วละทิ้งตัวหากำลังมิได้ไปฉะนั้น. (ภิกษุ ๒ สหาย) 40/354/540/354/5 40/262/13 |
| 98 | ท้าวสักกะ เมื่อก่อนชื่อ มฆมาณพ จึงเรียกว่า ท้าวมฆวา , ได้ให้ทานก่อนเขาจึงเรียกว่า ท้าวปุรินททะ , ให้ทานโดยเคารพ จึงเรียกว่า ท้าวสักกะ , ให้ที่พักอาศัย จึงเรียกว่า ท้าววาสวะ , ทรงดำริข้อความตั้งพันโดยครู่เดียว จึงเรียกว่าสหัสสักขะ , นางสุชาดา เป็นปชาบดี จึงเรียกว่า ท้าวสุชัมบดี , ทรงเสวยราชสมบัติ แห่งเทพชั้นดาวดึงส์ จึงเรียกว่า เทวานมินทะ (ท้าวสักกะ) 40/357/440/357/4 40/264/21 |
| 99 | ท้าวสักกะ ถึงความเป็นท้าวสักกะ เพราะบำเพ็ญวัตตบท 7 มีเป็นผู้เลี้ยงพ่อแม่ตลอดชีวิต เป็นต้น. (ท้าวสักกะ) 40/358/440/358/4 40/265/12 |
| 100 | มฆมาณพ กับสหาย 33 คน (ท้าวสักกะ) 40/359/1340/359/13 40/266/13 |
| 101 | เทวดากับอสูรทำสงครามกัน (ท้าวสักกะ) 40/367/540/367/5 40/271/19 |
| 102 | ช้างเอราวัณสูง 150 โยชน์ (ท้าวสักกะ) 40/368/1440/368/14 40/273/2 |
| 103 | โทษของการแต่งตัว (ท้าวสักกะ) 40/370/1340/370/13 40/274/7 |
| 104 | ท้าวสักกะตั้งให้พวกนาค อารักขาภายในสมุทร ถัดมา พวกครุฑ ถัดมาพวกกุมภัณฑ์ ถัดนั้นพวกยักษ์ ถัดนั้นท้าวจตุมหาราช ส่วนชั้นบนกว่าทุกๆ ชั้นประดิษฐานรูปจำลองพระอินทร์ ไว้ที่ประตูเทพนคร (ท้าวสักกะ) 40/376/1040/376/10 40/278/19 |
| 105 | ภิกษุยินดีแล้ว ในความไม่ประมาท หรือ มีปกติเห็นภัยในความประมาทย่อมเผาสังโยชน์ทั้งละเอียด และหยาบไปดุจไฟเผา เชื้อมากและน้อยไปฉะนั้น .(ภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง) 40/380/640/380/6 40/280/18 |
| 106 | พระติสสะ อาศัยบิณฑบาต กับญาติ อยู่นอกเมืองสาวัตถี ไม่สนใจไปบ้านเศรษฐี หรือพระราชา ภิกษุอื่นว่าท่านคลุกคลีกับญาติ แต่พระพุทธองค์ สาธุการความปรารถนาน้อยของท่าน ทรงตรัสชาดก เรื่องนกแขกเต้าผู้มีความปรารถนาน้อยหากินอยู่ต้นไม้ต้นเดียว จบคาถา พระติสสะบรรลุพระอรหัต. .(พระติสสเถระผู้มีปกติอยู่ในนิคม) 40/382/740/382/7 40/282/5 |
| 107 | พระพุทธองค์ตำหนิ พระเมฆิยะที่ละทิ้งพระองค์ไปทำความเพียรในสวนมะม่วงทั้งๆ ที่พระองค์ให้รอจนกว่าจะมีภิกษุอื่นมาก่อน เป็นการกระทำที่ไม่สมควรเป็นกรรมอันหนัก ภิกษุไม่ควรทำตามใจ ที่แล่นไปเร็ว ควรยังจิตให้เป็นไปในอำนาจของตน. (พระเมฆิยเถระ) 40/389/740/389/7 40/287/6 |
| 108 | ภิกษุ 60 รูป บอกอาการ 32 แก่ มาติกมาตาอุบาสิกา นางได้บรรลุอนาคามิผลก่อนภิกษุเหล่านั้น แล้วกำหนดรู้จิตของภิกษุ นางได้ทำอาหารที่ถูกธาตุให้ ภิกษุทั้ง 60 รูปฉัน เมื่อได้อาหารเป็นที่สบาย ภิกษุทั้ง 60 รูป ก็ได้บรรลุพระอรหันต์ภายในพรรษานั้น. แล้วกลับไปเฝ้าพระศาสดา. (ภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง) 40/394/640/394/6 40/290/5 |
| 109 | ภิกษุรูปหนึ่งรู้ข่าว มาติกมาตา อุบาสิกา จึงไปอยู่ที่นั่น พระพุทธองค์ให้ท่านรักษาใจ อย่าคิดถึงอารมณ์อะไรๆ อย่างอื่น และท่านได้อาหารเป็นที่สบาย 2-3 วัน ก็ได้บรรลุพระอรหันต์ ภิกษุนี้เคยเป็นสามีของอุบาสิกา ตลอด 99 ชาติ และนางคบชู้ฆ่าสามีตาย แต่ในชาติที่ 100 นางได้ช่วยชีวิตท่านไว้ เมื่อท่านรู้อย่างนี้แล้ว ท่านก็ปรินิพพาน. (ภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง) 40/400/540/400/5 40/294/9 |
| 110 | บุตรเศรษฐี ในกรุงสาวัตถี ผู้หนึ่งอยากพ้นทุกข์ จึงเข้าไปถามพระประจำตระกูลท่านก็แนะนำไปตามลำดับจากให้ทำบุญให้ทาน การใช้ทรัพย์ ให้มีสรณะ และศีล 5 ศีล 10 จนถึงออกบวช เมื่อบุตรเศรษฐีบวช พระอาจารย์ก็สอนอภิธรรมพระอุปัชฌาย์ก็สอนวินัย ภิกษุนั้นจึงอยากสึก พระศาสดาให้ภิกษุนั้นรักษาจิตของตนไว้ เธออาจพ้นทุกข์ได้ (อุกกัณฐิตภิกษุ) 40/407/740/407/7 40/299/5 |
| 111 | ผู้มีปัญญา พึงรักษาจิต ที่เห็นได้แสนยาก ละเอียดยิ่งนัก มักตกไปในอารมณ์ตามความใคร่ (เพราะว่า) จิตที่คุ้มครองไว้ได้ เป็นเหตุนำสุขมาให้ .(อุกกัณฐิตภิกษุ) 40/410/1440/410/14 40/301/12 |
| 112 | ธรรมดาจิตนี่ มีหน้าที่รับอารมณ์ แม้มีอยู่ในที่ไกล ควรที่ภิกษุจักพยายามเพื่อประโยชน์แก่การพ้นจากเครื่องผูก คือ ราคะ โทสะ โมหะ (พระภาคิไนยสังฆรักขิตเถระ) 40/416/240/416/2 40/305/22 |
| 113 | ชนเหล่าใด จักสำรวมจิต อันไปในที่ไกล เที่ยวไปดวงเดียว ไม่มีสรีระ มีถ้ำเป็นที่อาศัย ชนเหล่านั้นจะพ้นจากเครื่องผูกแห่งมาร (พระภาคิไนยสังฆรักขิตเถระ) 40/416/840/416/8 40/305/26 |
| 114 | จิตย่อมเกิดขึ้นทีละดวงๆ เมื่อจิตดวงนั้นดับแล้ว จิตดวงใหม่ก็เกิดขึ้นทีละดวงอีก.(พระภาคิไนยสังฆรักขิตเถระ) 40/416/1740/416/17 40/306/8 |
| 115 | กุลบุตรชาวกรุงสาวัตถี ผู้หนึ่ง บวช ๆ สึกๆ ถึง 6 ครั้ง ครั้งสุดท้ายเขาเห็นภริยานอนน่าเกลียด จึงหนีไปบวชขณะเดินไป ก็บ่นไปว่า ไม่เที่ยงเป็นทุกข์ กำลัง เดินไปๆ บรรลุโสดาปัตติผลแล้ว เขาบวชแล้ว 2-3 วัน ก็บรรลุพระอรหัตพร้อมปฏิสัมภิทา(พระจิตตหัตถเถระ) 40/418/640/418/6 40/307/5 |
| 116 | ปัญญาย่อมไม่บริบูรณ์ แก่ผู้มีจิตไม่มั่นคง ไม่รู้แจ้งซึ่งพระสัทธรรม มีความเลื่อมใสอันเลื่อนลอย , ภัย (ความกลัว) ย่อมไม่มีแก่ผู้มีจิตอันราคะไม่ซึมซาบมีใจไม่ถูกโทสะตามกระทบ ละบุญและบาปได้ ตื่นอยู่ (พระจิตตหัตถเถระ) 40/421/1940/421/19 40/309/18 |
| 117 | เรื่องบัณฑิตจอบเหี้ยน (พระจิตตหัตถเถระ) 40/424/1840/424/18 40/311/21 |
| 118 | ภิกษุ 500 รูปไปอยู่ป่า เทวดาในป่านั้นไม่สามารถอยู่บนวิมานของตนได้ จึงแสดงรูปและเสียงอันน่ากลัว ทำโรคไอ โรคจามให้เกิดขึ้น พระศาสดาให้ภิกษุเหล่านั้นเรียนเมตตสูตร และให้สาธยายในป่านั้น เทวดาเหล่านั้น กลับได้เมตตาจิต จัดการอารักขาโดยเอื้อเฟื้อ (ภิกษุผู้ปรารภวิปัสสนา) 40/428/640/428/6 40/314/5 |
| 119 | (บัณฑิต) รู้จักกายนี้ อันเปรียบด้วยหม้อ กั้นจิตอันเปรียบด้วยนคร พึงรบมารด้วยอาวุธ คือ ปัญญาพึงรักษาความชนะที่ชนะแล้ว และพึงเป็นผู้ไม่ติดอยู่ .(ภิกษุผู้ปรารภวิปัสสนา) 40/432/640/432/6 40/316/24 |
| 120 | พระเถระเป็นโรคมีตุ่มขึ้น กายเน่า กระดูกแตก พระศาสดาเสด็จไป สรงน้ำให้ด้วยน้ำอุ่น เมื่อกายสบายทรงตรัสว่า " ไม่นานหนอ กายนี้จักนอนทับแผ่นดินกายนี้มีวิญญาณไปปราศอันบุคคลทิ้งแล้ว ราวกับท่อนไม้ไม่มีประโยชน์ " จบคาถา พระเถระก็บรรลุอรหันต์พร้อมปฏิสัมภิทา แล้วปรินิพพาน พระศาสดาให้ทำเจดีย์ใส่พระธาตุไว้ (พระปูติคัตตติสสเถระ) 40/435/740/435/7 40/319/5 |
| 121 | บุรพกรรมของพระติสสะ เคยเป็นพรานนก สมัยพระกัสสปพุทธเจ้า ได้หักปีกและขานก แต่ได้ใส่บาตร พระอรหันต์องค์หนึ่ง แล้วปรารถนา หลุดพ้น (พระปูติคัตตติสสเถระ) 40/439/1240/439/12 40/322/5 |
| 122 | นายนันทะ ผู้รักษาฝูงโคของอนาถบิณฑิกเศรษฐี มาฟังธรรมแล้วนิมนต์ พระพุทธเจ้าไปฉันที่เรือนตน พระองค์รอเวลาให้ญาณเขาแก่กล้า ก่อนจึงเสด็จไปเขาได้ถวายทานอยู่ 7 วัน พระศาสดาตรัสธรรมเทศนาจบ อุบาสกนั้น บรรลุโสดาปัตติผล ขณะตามส่งเสด็จแล้วกลับมาถูกนายพรานแทงตาย. .(นันทโคปาลกะ) 40/441/640/441/6 40/323/5 |
| 123 | จิตซึ่งตั้งไว้ผิดแล้วพึงทำเขา(บุคคล) นั้นให้เลวทรามยิ่งกว่าความพินาศฉิบหายที่โจรเห็นโจร หรือคนจองเวรเห็นคนจองเวรทำ (แก่กัน) นั้น (เสียอีก) .(นันทโคปาลกะ) 40/443/340/443/3 40/324/8 |
| 124 | โทษของการคิดลามกกับพระอริยะ (พระโสไรยเถระ) 40/445/940/445/9 40/326/10 |
| 125 | ผู้ประพฤติล่วงเกินในภริยาของคนอื่น ตกนรก แสนปีเป็นอันมาก (พระโสไรยเถระ) 40/447/340/447/3 40/327/9 |